ĐẾN VỚI NHỮNG NGƯỜI ANH EM ĐANG ĐÓI Nhóm tu sĩ chúng tôi đang có mặt trong các buôn làng của bà con sắc tộc xin gởi đến các bạn những ḍng chia sẻ này, để các bạn có dịp làm quen với những mảnh đất xa lạ nhưng lại rất thân thương. Mời các bạn cùng chúng tôi "đến mà xem". Cũng phải nhắc nhỏ các bạn chút xíu, bởi lẽ khi t́m đến với những người anh em đang đói, các bạn lại nghĩ ngay đến chuyện phải đem theo cái ǵ cho họ chứ. Các bạn nhầm rồi, v́ thực tế các bạn sẽ nhận được nhiều hơn là cho. Hăy nhận đă rồi muốn cho cái ǵ đó tuỳ ư.

 Lần đầu tiên đặt chân vào làng, tất cả khung cảnh hoàn toàn xa lạ. Tuy nhiên ngay khi uống ‘cor’ rượu cần đầu tiên, chúng tôi thấy tất cả trở thành thân quen. Những con người ở đây thân thiết quá, đến nỗi khi rời làng, chân chúng tôi như bị giữ lại. Gặp nhau rồi sao khó chia tay, mấy cô bé cứ nắm tay chúng tôi khóc lóc bắt ngủ lại.

Những ngày tiếp sau đó, đều đặn mỗi tháng một tuần, chúng tôi đến ở với bà con. Ban ngày tôi theo các em nhỏ vô rẫy để làm quen với cách ăn ở, sinh sống của bà con, đêm về cùng nhau cầu nguyện rồi sau đó quây quần bên ché rượu cần, già trẻ trai gái lớn bé cùng uống và cùng nắm tay nhau ca múa. Cuộc sống thiết thân lạ thường, giờ cầu nguyện mới đẹp làm sao. Các bạn không thể tưởng tượng nổi đâu, khi cảnh vật bị đêm tối nhận ch́m là lúc từng người trong buôn làng nối gót nhau tiến vào nhà cầu nguyện, một ngôi nhà đơn sơ bé nhỏ, cũng tối tăm như bao nhà khác. Thế nhưng, chốn linh thiêng là chính ḷng người, những con người trần trụi không có ǵ để dựa cậy, không có ai để kêu cầu ngoài một ḿnh Thiên Chúa. Lời kinh ở đây tha thiết quá, mất hút giữa núi rừng, nhưng lại rung động cả ngai ṭa Thiên Chúa. Quả thật, Chúa đang có mặt ở đây, giữa những con người khốn cùng này. Tôi nghe trong những lời kinh như những tiếng gọi ABBA–CHA ƠI thật hồn nhiên của bầy con nhỏ dại, và tôi cảm thấy CHA đang ôm ấp từng người con trong ḷng thương xót vô bờ, để cả tôi nữa cũng bật lên hai tiếng CHA ƠI, tha thiết như chưa bao giờ.

Từ đó, hành tŕnh của tôi trở thành cuộc hành hương, mỗi buôn làng tôi đến thăm trở thành một chặng đường hành hương, tôi chỉ mong sao đừng tỏ ra bất xứng trước sứ vụ Chúa đă trao phó. Tôi cứ đi, các buôn làng rải rác nhiều lắm, đi loan báo cho mọi người biết rằng Thiên Chúa có mặt và đang ở giữa chúng ta, và tôi như thấy những phép lạ diễn ra hết làng này rồi tới làng khác, bà con xin trở lại rất đông, nhiều người gặp tôi cứ hỏi là phải cho họ những ǵ? Tôi chỉ đến để làm chứng cho một sự hiện diện, và bày tỏ cho bà con thấy khuôn mặt dịu hiền và đôi tay ân cần của Giáo Hội. Thế c̣n bà con được ǵ khi tin theo Chúa? - Được giải thoát khỏi đủ thứ thần linh đă hằng trói buộc bà con trong những tập quán ít nhiều mê tín là nguyên nhân gây ra lạc hậu và nghèo khổ.

Thật vậy, trong thế giới của thần núi, thần rừng và nương rẫy, bà con chỉ biết vâng nghe theo những lời phán bảo của thầy cúng, bệnh này th́ phải cúng con gà, không hết th́ thêm con heo, rồi tới con ḅ, con trâu. Có khi cả bầy trâu đi theo thầy cúng mà bệnh vẫn không hề thuyên giảm. Thế c̣n những lúc gặp tai nạn, chẳng hạn như một chị có bầu lỡ bị sẩy thai ở làng bên cạnh? – Đă mất con, chị c̣n phải đền làng đó nữa, thường th́ phải đền làng một con ḅ, thế rồi từng con ngơ chị đi qua phải cúng máu vịt, mà phải đền cho lẹ, không có th́ phải lo vay mượn, chứ lỡ có tai nạn nào khác xảy ra ở làng này th́ kể như ḿnh đă gây ra, và thế là lại phải đền nữa. Những phong tục tập quán th́ nhiều lắm, nó giữ cho kỷ luật của buôn làng được nghiêm minh, nhưng cũng làm khổ bà con không ít.

Con đường của Tin Mừng, đúng là con đường giải thoát, một con đường hoàn toàn mới mẻ, vừa cúi đầu ưng nhận, bà con đă trút được cả một quá khứ nặng nề. Có đặt chân lên mảnh đất này mới thấy hồng ân ĐỨC TIN lớn lao chừng nào, và Thiên Chúa dễ thương biết bao khi trao ban đức tin thật dễ dàng, vô điều kiện cho những người bé nhỏ này, một đức tin hồn nhiên làm nên cuộc sống. Thế là đến lượt tôi, người đến đây để loan báo ơn cứu độ đang cúi đầu lănh nhận đức tin một cách mới mẻ ngang qua những người ḿnh loan truyền. Cuộc sống đúng là một mầu nhiệm đang diễn ra, ở đâu và lúc nào, tôi cũng bắt gặp bàn tay của Thiên Chúa đang tác sinh và làm trào lên sức sống.

Tôi đâu có ngờ và cũng mấy ai ngờ rằng giữa những vất vả mệt nhọc, trong cơn đói dày ṿ đến suy kiệt: SỰ SỐNG VẪN NẢY SINH. Một đêm tôi nằm ngủ giữa bầy em bé, giật ḿnh thức giấc v́ ánh trăng khuya, tôi có dịp ngắm nh́n khuôn mặt của từng em đang ch́m sâu trong giấc ngủ, hơi thở đều đặn, khuôn mặt sáng ngời, đúng là giấc ngủ thiên thần. Đêm ở đây b́nh an quá. Màn đêm đang ôm ấp tất cả trong ṿng tay thanh tịnh của ḿnh, đưa mọi người vào giấc ngủ thật sâu, để sáng hôm sau, chúng tôi nh́n nhau, thật mới mẻ, dù khuôn mặt vẫn lem luốc giống hệt mọi bữa.

Tuần Thánh năm nay làm tôi nhớ măi. Chiều thứ năm, tôi và một người bạn vượt sông để cử hành bữa tiệc ly của Chúa ngay tại rẫy của bà con. Trước mắt chúng tôi là mùa điều bị thất, có những nhà gần như mất trắng, tôi thấy bà con như ch́m trong cơn hấp hối của Chúa. Thế nhưng, cuộc khổ nạn nào cũng không che dấu nổi ánh sáng phục sinh, quanh quẩn đâu đây vẫn có tiếng nói và tiếng cười. Qua tối thứ bảy Phục Sinh, tôi gặp bà con đổ về nhà thờ dự lễ, nét mặt rạng rỡ. Tôi quay qua nói với người bạn: "Con cái chúng ta lạ thật, đói như thế mà hễ gặp nhau là cứ như mở hội." Hôm sau, Chúa Nhật Phục Sinh, khi đi từng nhà để cầu nguyện, tôi lại thấy màu nhiệm Phục Sinh vẫn chưa che lấp hết cuôïc khổ nạn. Cuộc sống là thế, và Chúa Giêsu vẫn tiếp tục những màu nhiệm của Người giữa thế trần này, để trong cơn đói hôm nay, con người có thể vui mừng và hy vọng.
Khuôn mặt của Đức Giêsu Nazareth sống động hơn đâu hết. Thế mà trước đây tôi cứ tưởng rằng, từ sau ngày Phục Sinh rồi về trời vinh hiển, được tôn vinh trong các nhà thờ, Đức Giêsu không c̣n rong ruổi trên các nẻo đường của con người nữa. Dĩ nhiên, thế giới vẫn luôn c̣n những bất hạnh phải lạc lơng bơ vơ, phải chăng chỉ v́ Tin Mừng Chúa vẫn chưa được loan báo đến tận cùng thế giới, mà cái tận cùng th́ bao giờ cũng dễ bị lăng quên, người ta quên cả việc đem nó vào trong những quy luật đang thiết lập nên cái nền trật tự của thế giới. Cái tận cùng thế giới h́nh như cũng bị lăng quên khi người ta xây dựng cho nhau ư thức về công b́nh. Nếu công b́nh là trao đổi ṣng phẳng th́ những con người nghèo đói kia lấy ǵ để đổi trao, đem sức ḿnh ra đổi là yếu thế rồi, và cuối cùng những con người đói khổ luôn phải chờ đợi ḷng thương xót của mọi người. Tôi cũng đă nói nhiều về ḷng thương xót. Thế nhưng khi gặp gỡ Chúa Giêsu trên những mảnh đất này, tôi có cảm giác như ḿnh đă hiểu sai hai chữ "xót thương". Thật vậy, một hôm khi chui vào một căn cḥi nhỏ, gặp một ông già ốm yếu lẻ loi, tôi trao ông gói bánh, ông vui mừng chắp tay lạy tạ. Tôi vội quỳ xuống đón lấy tay ông, rồi cả kẻ trao lẫn người nhận đều chắp tay lạy tạ Thiên Chúa, đấng đă đặt vào ḷng con người t́nh yêu của Ngài, để con người biết d́u nhau mà sống, nâng đỡ nhau trong mọi cảnh đời. Công b́nh là thế mà xót thương cũng là thế: TẤT CẢ LÀ ÂN PHÚC CỦA CHA, LÀ THÔNG HIỆP TRONG T̀NH YÊU, ĐỂ TẤM BÁNH TRÊN TAY CON THIÊN CHÚA ĐANG ĐƯỢC TRAO VÀO TAY CON NGƯỜI TIẾP TỤC ĐƯỢC BẺ RA CHO MỌI NGƯỜI.

Giữa những người anh em đang đói cơm áo, trong một thế giới đang đói công b́nh, Đức Giêsu đă làm những ǵ và đang làm những ǵ? Ngang qua những lần trao đổi với anh em đang bị lấn chiếm đất đai, tôi mới chỉ lờ mờ nhận ra câu trả lời. Thật ra t́nh cảnh rất khó xử, những người di cư tới đây giành đất dữ lắm, họ chỉ cần làm một miếng đất nhỏ, sau đó là lấn chiếm từ từ bằng cách mua rẻ. Nếu bà con không bán th́ sao? – Dễ quá, người ta có cả trăm phương ngàn cách, chẳng hạn như bà con trồng được chút hoa màu nào cũng qua nhổ trộm là phải bán thôi. Nhiều người khi đứng nh́n hoa màu bị bứt sạch đă kêu lên: Chúa ơi sao thử thách con nhiều quá! Tôi hỏi là tại sao bà con không sử dụng ngải độc cho chúng biết thân, hỏi thử vậy thôi. Bà con trả lời rằng theo Chúa rồi đâu làm vậy được. Theo Chúa là thế sao? Và tôi cảm thấy thấm thía khi cúi đầu vâng nghe lời Chúa dạy phải yêu thương kẻ thù, những lời được Chúa lặp đi lặp lại trong Tin Mừng.

Người vẫn ở đó, Người đă và vẫn đang sống thân phận của những người bé nhỏ nghèo hèn. Thật vậy, từ thập giá ngất cao và từ những mảnh đất này đây – Người lên tiếng – dạy cho mọi người biết lẽ CÔNG B̀NH VÀ L̉NG XÓT THƯƠNG, để tôi cũng như các bạn biết phải làm ǵ trong một thế giới đang đói công b́nh, để tôi với bạn, chúng ta cùng đến với những người anh em đang đói NHƯ NHỮNG NGƯỜI ANH EM.

Dom MM (27/8/1997)

NGÀY ẤY, BÂY GIỜ…
Chàng thiếu niên đó quê ở Đồng Tháp, năm 15 tuổi đă nhận biết Chúa và chịu phép rửa. Vài năm sau, trong một trường lớn ở Sài G̣n, chàng tân ṭng đó được bầu làm học sinh dễ mến nhất trường.

Hôm nay, trong đoàn người đưa tang Đức Cha Louis Phạm Văn Nẫm, 82 tuổi, có c̣n ai h́nh dung được cái tuổi 15 giác ngộ ấy như thế nào? C̣n người bạn già nào để hồi tưởng một thời xuân trẻ hấp dẫn? Những t́nh tiết nào đă đưa cậu Nẫm từ buổi thiếu thời đến chức Giám mục phụ tá thành phố Hồ Chí Minh?

Năm tháng qua đi biễn biệt. Đối với nhiều bạn trẻ hôm nay, Đức Cha đă như một người xa lạ. Dăm bảy năm rồi, Người rút vào yên lặng. Với người trẻ dăm bảy năm cũng là nhiều. Người trẻ làm ǵ có qúa khứ đủ dài để có nhiều kư ức về Đức Cha? Con người một thời được coi là có trí nhớ kiệt xuất đến cuối đời lại mất hẳn trí nhớ. Ai hay có việc đến ṭa tổng giám mục có hay thoáng thấy một cụ già thẩn thơ lẩy bẩy, một bóng rất mờ của qúa khứ.

Cậu Phạm Văn Nẫm hơn 60 năm trước thu hút bạn trẻ. Đức Cha Luis của năm 2001 lại xa xôi lăng đăng. Nhưng có thật là xa lạ chăng? Trong tang lễ này vẫn có đông người trẻ. Một nhà văn đă nói rằng: "Cái cốt yếu là cái vô h́nh". Con người hữu h́nh tàn tạ theo thời gian _ Nhưng một đời làm linh mục, rồi làm giám mục đúng vào những năm đất nước đổi thay có thể nào không gieo những hạt giống vô h́nh vào tâm hồn dân Chúa? Ai biết được đức tin ngày nay đang nẩy nở trong các bạn trẻ đă đến với các bạn do những con đường nào? Đức Cha Nẫm đă gieo mầm cho mùa mới nẩy nở ở những đâu để hợp thành giáo hội này? Chỉ có Chúa biết.

Nhưng vị giám mục già nua nằm xuống cho chúng tôi linh cảm những quan hệ thiêng liêng sâu nặng, linh cảm t́nh liên đới Kitô được rèn luyện qua thời gian, qua lịch sử của dân Chúa nổi trôi trong một giai đoạn nhiều biến động. Ḥa vào đoàn người đưa tiễn, chúng tôi nhận ra ư vị một đoạn kinh Tin Kính cổ: "Tôi tin có Hội Thánh hằng có ở khắp thế này, các Thánh thông công…"…

Lm Vũ Khởi Phụng

GIỚI TRẺ TIN YÊU
Sáng 5.7, giáo lư viên Hà Nội sinh hoạt chủ đề "Người giáo lư viên truyền giáo hay tuyên truyền?" Tuyên truyền là chỉ nói những ǵ người khác bảo nói, có thể không xác tín cũng được. C̣n truyền giáo phải nói những ǵ ḿnh xác tín và dám chết v́ điều ḿnh rao truyền. Muốn có được sức mạnh của nhà truyền giáo. Các bạn giáo lư viên nhận thấy ḿnh phải đón nhận Chúa Giêsu là Chúa và luôn luôn mang nơi ḿnh sức sống của Ngài là Thánh Thần.

Được biết đây là buổi bồi dưỡng hàng tháng của Địa phận Hà Nội dành cho giáo lư viên, đă khởi sự được ba năm. Hiện nay cha Giuse Trịnh Ngọc Hiên, DCCT phụ trách.

TUNG THU