PƠTAO HANG DING PHUN LTS: Hơn 6.000 giáo dân từ các buôn làng thuộc các tỉnh Kontum và Gialai quy tụ về dự lễ Tấn phong giám mục giáo phận Kontum hôm 28.8.2003. Có gần 400 Linh mục, 18 Giám mục đồng tế trong Thánh lễ này. Đức cha Phêrô Trần Thanh Chung, chủ phong và các Đức cha Chủ tịch HĐGM Việt Nam và Tổng thư kư HĐGM Việt Nam phụ phong. Được biết giáo phận Kontum từ khi được tách ra khỏi địa phận Quy Nhơn đến nay, Đức cha Micae Hoàng Đức Oanh là Giám mục chánh ṭa thứ 6. Giáo phận hiện có 193.000 giáo dân, trong đó 130.000 tín hữu là người thuộc các dân tộc thiểu số. Trời đất và con người Jarai quyện với nhau một cách tự nhiên, như có từ bao thuở. Con người mở mắt ra thấy trời, bước chân xuống nhà gặp đất, ra đồng gặp cây cỏ, bên vách núi có nước giọt. Trời nắng hạ lâu ngày, cỏ cây không sống nổi, Pơtao Apui (tạm gọi là vua lửa) thay dân khấn trời, bảo trời bớt hạn và cho mưa, thế là trời đổ mưa.

Khi mưa hoài không dứt, Pơtao Ia (vua nước) lại thay dân xin trời lấy bớt nước để giọt nắng lan tràn làm khô đất. Khi mưa nắng đều, mà chẳng làm cho dân an, Pơtao Angin (vua gió) lại ra tay nài nỉ trời ban gió an ḥa. Chỉ dám tạm gọi các vị trung gian của con người và Trời là vua, mà không dám nói chắc là v́ họ không hề có binh lính, không hề có cung tần mỹ nữ, và nhất là chẳng có cung đ́nh lộng lẫy. Các ngài được dân làm cho một sàn (nhà) nho nhỏ ở ven làng, ông ăn những ǵ dân cho ăn và uống những ǵ dân cho uống. Thường là lá khoai ḿ làm canh. Ông đi đứng nghiêm trang, không dám khua tay mạnh, sợ động đến mạch nước, mạch gió hay nguồn lửa nào đó ẩn tàng trong trời đất. Các ngài chỉ có một quyền duy nhất là cầu phúc cho dân.

Ngày nay, các Pơtao đúng nghĩa và được tấn phong theo truyền thống Jarai không c̣n nữa. Tức là trong ḍng giống Jarai đang mất đi những vị trung gian của ḿnh. Họ cảm thấy ḿnh bơ vơ như con thú hoang không được trời trông nom nữa. Họ đă phải chối bỏ những cái ǵ là Jarai của ḿnh để học và tập học văn minh do người Kinh mang tới (bảo là văn minh do người Kinh mang tới là v́ không chắc người Kinh biết đâu là giá trị văn minh đích thực của ḿnh). Nhưng học hoài học măi họ vẫn chỉ thấy ḿnh chỉ là những người làm thuê cho người Kinh ngay trên đất của ḿnh. Càng học họ càng không biết ḿnh là ai, tổ tiên ḿnh là ai. Nhiều Tha plơi (già làng) khóc ṛng trong các đêm trường, và để cuộc đời ḿnh chôn vùi theo ḍng giống.

Hạt giống Kitô được trôn vùi trong ḷng đất Jarai ở nhiều thời điểm khác nhau, 1907 ở Ia Ba, 1956 ở Ayunpa, 1969 ở Pleikly, hạt giống ấy âm thầm đợi cơn mưa Thần Khí. Măi đến cuối thập niên 80 của thế kỷ 20, cơn mưa ấy mới tuôn tràn trên đất Jarai. Lúc đó, người Jarai quay về với Chúa Kitô, chỉ trong ṿng 15 năm, mà đă có gần 30 ngàn người Jarai theo đạo và c̣n hơn 20 ngàn người đang trong giai đoạn dự ṭng. Chính những già làng của người Jarai đă nói: "Ḍng giống Kitô đang làm sống lại ḍng giống Jarai". Người Jarai bắt đầu thờ phượng Chúa theo cung cách Công giáo. Những nhạc khí, những làn điệu mẹ đ́u con giă gạo từ tờ mờ sáng, lúc cha băng rừng giết con thú dữ … đă được chọn lựa đưa vào phụng vụ. Sống phụng vụ Công giáo, người Jarai thấy ḿnh đang sống trong chính mạch sống của dân ḿnh. Hiện nay họ đang gom lại những ǵ tổ tiên họ đă nói với họ qua bao đời để tiếp tục nhận ra dấn ấn của Chúa trong dân của họ. Họ tin rằng Chúa đă có cách nói với dân của họ lâu lắm rồi, nhưng măi hôm nay họ mới nghe được tiếng nói chung cuộc: "JESUS". Khi biết Jesus là Đấng giải thoát, Đấng chữa lành, họ đă không ngừng đến với Ngài và để cho Ngài chiếm hữu. Nhưng họ vẫn cứ thao thức t́m cho ḿnh những Pơtao của thời mới.Trong những ngày qua, họ cùng nhau chuẩn bị cho biến cố lớn lao của giáo phận Kontum của họ là đón Đức tân giám mục. Nhờ vậy họ nhận ra vị Giám mục (Ding phun) Công giáo có năng quyền và bổn phận cầu nguyện và chúc lành cho dân. Họ bảo nhau Ding phun là Pơtao mới của chúng ta.

Trong đêm tĩnh nguyện 27.08.2003, những người Jarai say sưa với biểu tượng Nước-Lửa-Gió của Đức tân giám mục. Theo họ, Nước - Lửa - Gió là đời sống của họ và cũng là tinh hoa của đất trời và nhất là những biểu tượng đó chỉ Jwa Adai (Chúa Thánh Thần). Nên cũng trong đêm này, họ đă tiến lên lễ đài xin Đức tân giám mục Kontum Micae Hoàng Đức Oanh làm Pơtao của họ. Các Tha plơi (già làng) đă đặt tay cầu nguyện cho Pơtao mới của ḿnh như một nghi thức tấn phong trọng thể của Jarai. Khi làm nghi thúc này họ cảm thấy tổ tiên họ đang sống và làm chứng cho nghi lễ này và họ biết vị Pơtao này đă được chính Chúa chọn cho họ trong Giáo hội Công giáo của Người.

NGUYỄN LÊ PHAN ANH - Đêm 28.08.2003

SINH VIÊN CÔNG GIÁO TRONG THỜI ĐẠI MỚI
Trong thời đại ngày nay, nền kinh tế thế giới đang phát triển như vũ băo, xu hướng toàn cầu hóa đă làm thay đổi bộ mặt của các quốc gia nghèo. Sự cạnh tranh khắc nghiệt của cơ chế thị trường cùng với đà phát triển của nền kinh tế mở đă có những đóng góp tích cực trong việc đổi mới nền kinh tế quốc dân, nâng cao đời sống xă hội, các nhu cầu của con người dần dần được đáp ứng đầy đủ. Song bên cạnh nó cũng kéo theo hàng loạt các tện nạn xă hội như: mại dâm, ma tuư, HIV, đặc biệt là lối sống buông thả và thực dụng chạy theo đồng tiền. Nằm trong ṿng xoáy của nền kinh tế phát triển, sinh viên Công giáo – một bộ phận đáng kể của xă hội hiện đang đứng trước những thách thức đầy cam go: ham muốn và cám dỗ, liệu có thể vượt qua để không bị lâm vào các tệ nạn xă hội này?
Thật đáng mừng là lực lượng sinh viên Công giáo rất ít dính vào các tệ nạn xă hội hiện nay. Đời sống đức tin và đạo đức xă hội vẫn c̣n được giữ vững trong nhân cách mỗi người.
Đi đâu và ở đâu, sinh viên Công giáo luôn được mọi người đánh giá là những người có đạo đức. Cách sống, cách cư xử của họ đă thuyết phục được ḷng người mà bấy lâu nay trong nhận thức một số người cho là không tốt, là mê tín và ngu muội. Sinh viên Công giáo đă có những đóng góp tích cực vào việc đưa "Tin mừng" đến những nơi chưa có ánh sáng "Tin mừng".
Thực hiện lời dạy của Chúa: "Anh em hăy yêu thương nhau như Thầy yêu thương anh em", sinh viên Công giáo đă đem t́nh yêu ấy đến tất cả mọi nơi không phân biệt tôn giáo hay không tôn giáo mà chỉ là t́nh yêu giữa con người với con người, họ đă hy sinh hết ḿnh cho người thân và bạn bè dù phải chịu thiệt tḥi. Họ tin tưởng ở tương lai, tin tưởng vào Chúa và không oán trách nếu một số người được nhận những ơn đó cho họ là dại, là khờ, là quá hiền lành. Nhưng đó là sự cao thượng. Họ đă đem t́nh thương của Chúa đến với mọi người.

Đối với gia đ́nh, sinh viên Công giáo luôn là những người con, người cháu hiếu thảo, biết đối nhân xử thế, kính trên nhường dưới chứng tỏ ḿnh là người được giáo dục và có văn hoá.
Đối với xă hội, sinh viên Công giáo đă có những đóng góp nhất định trong các hoạt động nhân đạo, giúp đỡ người nghèo, ốm đau bệnh tật, những người bị phong cùi, những trẻ em lang thang mồ côi cha mẹ, những người gặp vận hạn cơ nhỡ. Họ đă giang đôi tay của ḿnh ra để giúp đỡ những con người đang gặp khó khăn.
Sinh viên Công giáo c̣n tham gia vào các phong trào pḥng ngừa các tệ nạn xă hội: ma tuư, mại dâm, mê tính dị đoan..., tuyên truyền các chủ trương chính sách của nhà nước. Họ đă thực sự góp phần ḿnh vào sự phát triển chung của đất nước.

Và không đứng ngoài lề của sự phát triển kinh tế, sinh viên Công giáo cũng nhanh chóng nhập cuộc, bắt nhịp với nền kinh tế thị trường. Không ít những sinh viên Công giáo bằng năng lực, tŕnh độ chuyên môn cao, sau khi ra trường đă tự khẳng định được ḿnh. Họ không thua kém ǵ đối với lực lượng sinh viên khác.
Sinh viên Công giáo luôn là những con người giương cao tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, tự lực tự cường đă và đang phát huy được truyền thống cha ông sống "tốt đời đẹp đạo", rao giảng Tin Mừng.
Tuy nhiên, cũng không phải không có những sinh viên Công giáo sa đà vào con đường tha hoá, biến chất về đạo đức, phản lại những chân lư tốt đẹp của Chúa và Giáo Hội. Một số rất ít đă bán rẻ Chúa chỉ v́ những ham muốn tầm thường.

Cuộc sống xă hội ngày càng đặt ra những vấn đề phức tạp, sự cám dỗ của đồng tiền ngày một len lỏi tới tư tưởng hành động của con người nói chung và sinh viên nói riêng. Đặc biệt đối với lực lượng sinh viên Công giáo, nếu không giữ vững Đức tin th́ cũng sẽ nhanh chóng sa vào các tệ nạn xă hội, tha hoá đạo đức dần, dẫn tới mất đi bản chất tốt đẹp của người Công giáo Việt Nam.
Trước những khó khăn đầy thử thách của xă hội hiện nay, để giữ vững được Đức tin, ḷng kính trọng của mọi người đối với Chúa và Giáo Hội, trước hết sinh viên Công giáo phải là những người đầu tiên gương mẫu thực hiện lời dạy của Chúa và Giáo Hội, không ngừng học hỏi "Tin Mừng", đoàn kết yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống. Phải biết hy sinh những ham muốn đời thường v́ lợi ích chung của quốc gia, dân tộc mà phục vụ nhân dân, phục vụ cộng đoàn. V́ t́nh yêu thương mà Chúa đă ban cho mỗi người.

THẾ VINH