LỜI CHÚA TRONG LỜI NGƯỜI
Đề tài:
Một Nhà Thần Học Nói: “Lời Chúa Trong Lời Người.”
Câu Đó Gợi Cho Ta Suy Nghĩ Ǵ?
Nhóm 4
Philipphê Minh Nguyễn Văn Tế, Ki-tô Vua
Phêrô Phan Đức Nhân, LaSan
Gioan Bt Trương Văn Điệp, Thừa sai
Phêrô Trịnh Xuân Tú, Gioan Tiền Sứ
Phêrô Phạm Quang Thoại, Gioan Thiên Chúa
Tôma Đinh Mạnh Hùng, Gioan Thiên Chúa
Phanxicô Nguyễn Liêm, Gioan Thiên Chúa
I. DẪN NHẬP
á “ Thiên Chúa nhân lành và khôn ngoan đă muốn mặc khải chính ḿnh và tỏ cho
mọi nhười biết mầu nhiệm thánh ư Ngài (x Ep 1,9) Nhờ đó loài người có thể
đến cùng Chúa Cha- nhờ Chúa Kitô, Ngôi lời nhập thể – trong Chúa Thánh Thần
và được thông phần bản tính của Thiên Chúa (x Ep 2,18; 2p 1,4) … Sau khi đă
phán dạy nhiều lần nhiều cách qua các tiên tri“Nay là thời cuối cùng Thiên
Chúa đă nói với chúng taqua Chúa con” (Dt 1,1-2). Thực vậy, Ngài đă sai con
Ngài là Ngôi lời vĩnh cữu, đấng sáng soi mọi người, đến sống giữa loài người
và nói cho họ nghe những điều thầm kín nơi Thiên Chúa(x Ga 1,1-18). Bởi vậy
Chúa Kitô, Ngôi lời nhập thể “ là người đă được sai đến với loài người”. “
Nói tiếng nói của Thiên Chúa (Ga 3,34) …” (Dei Verbum 2,4).
Để mạc khải chính ḿnh cho loài người, Thiên Chúa đă đoái thương dùng ngôn
ngữ loài người mà nói với họ: “Lời của Thiên Chúa, diễn đạt bằng ngôn ngữ
nhân loại, trở nên giống tiếng nói của loài người, cũng nhưxưa Ngôi Lời của
Cha hằng hữu đă trở nên giống như con người khi mặc lấy xác phàm yếu đuối
của chúng ta.” (Cf. GlCG, số 101)
Một sự kiện chủ yếu chế ngự lịch sử loài người: Thiên Chúa đă nói với con
người. Ngài không hài ḷng với việc chúng ta, qua các thụ tạo, khám phá ra
những hoàn hảo vô biên của Ngài: Thiên Chúa đích thân đến ở giữa chúng ta để
đối thoại với chúng ta, để cứu chúng ta khỏi tội lỗi và dẫn chúng ta vào gia
đ́nh thánh thiêng của Ngài. “Chúng ta biết rằng: Thiên Chúa làm mọi sự đều
sinh ích cho những ai yêu mến Ngài, tức là cho những kẻ được Ngài kêu gọi
theo như ư Ngài định” (Rm 8, 29). Đó là sợi dây dẫn cho cả chương tŕnh cứu
độ. “Nhưng khi thời gian tới hồi viên măn. Thiên Chúa đă sai Con ḿnh tới,
sinh làm con một người đàn bà, và sống dưới lề luật, để chuộc những ai sống
dưới lề luật, hầu chúng ta nhận được ơn làm nghĩa tử. Để chứng thực anh em
là con cái, Thiên Chúa đă sai Thần Khí của con ḿnh đến ngự trong ḷng anh
em mà kêu lên: “Ap-ba, Cha ơi!” (Gl 4, 4-6). Bản văn nền tảng này của thánh
Phaolô soi sáng toàn bộ mầu nhiệm Thiên Chúa mạc khải. Thiên Chúa tự biểu lộ
cho chúng ta, Thiên Chúa làm người để con người trở nên Thiên Chúa. Người
con đă nhập thể để con người, đến lược ḿnh, lại trở nên con Thiên Chúa
“không phải chỉ trên danh nghĩa mà là trên thực tế” (1Yn 3, 1), được kêu gọi
để một ngày kia kết hợp với chúa Ba Ngôi (Cf. Yn 17, 21).
ááChúng ta có - lời Chúa trong lời người - Lời Chúa làm người – Mầu nhiệm
khôn lường của ḷng thương xót và sự khôn ngoan của Thiên Chúa t́nh yêu.
“ Với t́nh thong chan chứa, Thiên Chúa vô h́nh(xCl 1,15; 1Tm 1,17) ngơ lời
với loài người như với bạn hữu(xZ…………..33,11; Ga 15,14-15), Ngài đối thoại
vớihọđể mơi gọi và noun nhận họ hiệp nhất với Ngài”. (Dei Verbùm).
II. LỜI CHÚA ĐƯỢC CHỨA ĐỰNG TRONG KINH THÁNH
1. Trong Cựu Ước
1.1 Qua Vũ Trụ Vạn Vật
Chúng ta biết Israel bắt đầu nh́nh nhận Thiên Chúa như Đấng cứu chuộc. Sau
mới suy ra Đấng đă dựng nên Israel cũng là Thiên Chúa các dân khác, Đấng đă
tạo dựng trời đất muôn vật. Sách Sáng thế nói Thiên Chúa đă tạo nên mọi sự
bằng Lời Người “Thiên Chúa phán…” (Kn 1,3-31). Thánh vịnh 33, 6 -9 c̣n nói
rơ hơn: “Bởi lời Yavê, các từng trời đă được dựng nên… v́ Người phán liền có,
Người truyền và đă thành sự. ” Tạo vật là Lời Chúa được thực hiện, nên tạo
vật trở thành âm vang Lời Chúa, biểu lộ sự hiện diện, quyền năng, khôn ngoan
của Ngài (Tv 19, 2 -5; Job 25, 7-14). Thiên Chúa tỏ hiện trong đám mây (Xh
13, 21) trong bụi gai bốc cháy (Xh 3, 2; St 15, 17), trong dông tố (Xh 19,
16; Tv 29, 2), trong làn gió nhẹ ï(1V 19, 12tt)…
2.2 Qua Lịch Sử
Thiên Chúa phán với Abraham, người thành Ur xứ Canđê – Thiên Chúa tiếp tục
phán với các tổ phụ, với Môsê, với các tiên tri. Ở đây lời nói thành minh
bạch - Thiên Chúa kêu gọi truyền lệnh, chất vấn. Mạc khải trở thành mầu
nhiệm gặp gỡ biệt vị giữa Thiên Chúa và loài người.
Mặc khải qua lịch sử mặc hai h́nh thức: giới luật và tiên tri
2.2.1 Giới Luật
Đối với sự vật, lời Chúa có sức sáng tạo – đối với con người, Lời Chúa trở
thành giới luật. Trên núi Sinai, Thiên Chúa ban “thập giới” làm giao ước.
Danh từ Lời Chúa sau được dùng để chỉ bộ luật Môsê và cuối cùng, chỉ toàn bộ
KinhThánh.
2.2.2 Tiên Tri
H́nh thức thứ hai là lời tiên tri. Trong Cựu Ước, từ Lời Chúa được dùng để
chỉ một lời mà tiên tri nhận hay nói. Tiên tri là “người của lời nói”, người
đă xác tín, qua một kinh nghiệm tôn giáo đặc biệt, đă được Thiên chúa chọn
làm phát ngôn viên của Ngài, là thông ngôn, nói lên ư nghĩa những ǵ đă xăy
ra: một tai ương, một cuộc thất trận, một chiến thắng… Lời Chúa tác động lên
tiên tri, xâm chiếm lấy ông, bắt ông phải nói, phải hành động, phải làm
chứng mặc dù ông không muốn. Lời Chúa c̣n có hiệu năng riêng: những ǵ Chúa
phán đều thực hiện (Is 45, 23; 1V 15, 29…). Tuy nhiên Thiên Chúa phán là để
thực hiện ư định của Ngài mà ư định của ngài là ư định cứu rỗi nên trong Cựu
ước, ta thấy Thiên Chúa “nhẫn nại”, “nhận lời”, “siêu ḷng”, “tha thứ”, và
cả “hối hận” nữa.
Lời Chúa làm nên lịch sử, giải thích lịch sử. V́ kinh nghiệm các việc cả thể
Thiên Chúa làm cho họ mà nhóm người Do thái tỵ nạn đă nhận ra mạc khải. Các
việc cả thể đó là Thiên Chúa đă giải thoát họ khỏi ách nô lệ, dẫn họ qua sa
mạc, đưa họ vào hứa địa. Trong 40 năm, Yahweh đă đi bên cạnh Israel, đă dẫn
dắt Israel như một mục tử (Đnl 26, 5-10). Các tiên tri luôn luôn nhắc nhở
hoặc để Israel trung tín với Giao ước, hoặc để an ủi họ trong cơn lưu đày,
báo cho họ sẽ có một cuộc giải phóng mới, một Giao ước mới. (Ez 36-37; Is
54-55).
2. Trong Tân Ước
2.1 Nơi Chúa Giêsu
Tiên vàn mạc khải là lời để cho ta biết được sứ điệp cứu độ: Tân Ước khẳng
định điều đó bằng nhiều cách. Lời Chúa là hạt giống, một khi được gieo trong
đất tốt, th́ sinh hoa trái (Mt 4, 3 –9; 14 -20), các nhà rao giăng Tin Mừng
là những chứng nhân và là những người phục vụ cho lời đó (Lc 1, 2); lời đó
phát triển (Cv 12, 26; 19, 20) và nên vững mạnh; một cách nào đó, lời được
nhân cách hóa (Cf. Hr 4, 2 -12). Lời được nối kết chặc chẻ với Đức Giêsu,
đồng hóa với Tin Mừng của Người (Mc 1, 1) Tin Mừng này vốn là Lời Thiên Chúa
đồng thời cũng là Lời Đức Kitô (2C 4, 2; Co 3, 16tt); lời là sự thật, sự
sống và sự khôn ngoan, mà điều đó th́ cũng được khẳng định về Đức Kitô (Mt
7, 14; 1C 1, 30). Như vậy, ta thấy đó không phải là một lời trù tượng. Thánh
Phaolô đă chuẩn bị những nẻo đường để đón nhận mạc khải sau cùng đó bằng
cách nhấn mạnh đến Đức Kitô, Đấng sáng tạo muôn loài (mà trong Cựu ước gọi
là Đức khôn ngoan của Thiên Chúa: Cf. 8, 22 –36), đồng thời cũng là h́nh ảnh
tuyệt hảo của Thiên Chúa (Co 1, 15 -17; 1C 4, 4; Hr 1, 3). Đức Kitô nắm hai
vai tṛ, vừa là tạo hóa vừa là Đấng Cứu Độ, Người là trung gian trong việc
tạo dựng cũng như trong việc cứu chuộc. (Cf. Augrain Amiot, 1997, tr. 112)
2.2 Ngôi Lời Làm Người
Mạc khải Tân Ước là hành động của Đức Giêsu và của một ḿnh Ngài mà thôi.
Nhập đề của Phúc Âm thứ tư có thể coi như tóm lại lịch sử các lần Thiên Chúa
tỏ ḿnh qua Lời Ngài. Có thể nhận ra ba giai đoạn: Giai đoạn một là việc tạo
thành “Chúa đă dựng nên vũ trụ bằng Lời Ngài” (Kn 9, 1). Thánh Phaolô cũng
nói: “Nơi Người, mọi sự đă được tạo nên… bởi Người và cho Người” (C 1, 15
-16). Với thánh Gioan: “Tất cả do Người và không có ǵ không do Người” (Yn
1, 3). Vũ trụ do Lời Chúa sáng tạo, là dấu tích chứa đựng sứ điệp Thiên Chúa
– loài người đáng lẽ phải nhận ra Ngài nhưng đă không nhận ra (Rm 1, 18
-23). Lần tỏ ḿnh thứ nhất của Thiên Chúa coi như thất bại “Ngôi Lời đă ở
trong thế gian, thế gian do Người mà có nhưng thế gian đă không nhận ra
Người” (Yn 1, 10). Giai đoạn hai Thiên Chúa chọn một dân tộc, Người đă tỏ
ḿnh cho họ qua các tiên tri, nhưng cuộc tỏ ḿnh này cũng thất bại “Ngài đă
tới nơi nhà của Ngài, mà người nhà đă không tiếp nhận Ngài” (Yn1, 11). Cuối
cùng, sau khi nói cùng chúng ta qua các tiên tri, Thiên Chúa nói cùng chúng
ta qua Con Một Ngài “Đă lắm phen và nhiều kiểu, xưa kia Thiên Chúa đă nói
với cha ông nơi các tiên tri. Vào thời sau hết, tức là những ngày này, Người
đă nói với ta qua một Người Con…” (Hr 1, 1-2).“Và Lời đă thành xác phàm và
đă lưu trú giữa chúng tôi…” (Yn 1, 14). “Thiên Chúa, không ai đă thấy bao
giờ; Con Một, Đấng ở nơi cung ḷng Cha, chính Ngài đă thông tri.” (Yn 1,
18). Chúa Kitô là Đấng mạc khải đích thực v́ Ngài là Ngôi Lời có từ trước
đời đời nơi Cha, v́ Ngôi Lời đă làm người và v́, sau cũng như trước lúc làm
người, Con Chúa đă sống mật thiết với Cha. Đấng ở nơi Thiên Chúa là Ngôi Lời,
là khôn ngoan, một khi làm người đă trở thành ánh sáng và chân lư cho mọi
người: thánh Gioan đă cho thấy vai tṛ mạc khải của Chúa Kitô. (Hoàng Gia
Quảng, tr. 33 -34)
III. SUY TƯ VỀ MẦU NHIỆM NHẬP THỂ VÀ HỘI NHẬP VĂN HÓA
1. Lời Thiên Chúa Nhập Thể Thành Lời Con Người
1.1 Lời Vô Hạn Trở Nên Hữu Hạn
Điều chúng ta cần phải lưu ư và đào sâu là Thiên Chúa th́ vô hạn, Lời của
Thiên Chúa cũng siêu việt và vô hạn, nên khi nhập thể vào ngôn ngữ rất hạn
chế của con người, th́ Lời của Thiên Chúa được diễn tả qua ngôn ngữ loài
người nơi Đức Giêsu Kitô đă trở thành hữu hạn để thích ứng với tŕnh độ hữu
hạn của con người. Do đó có một sự bất b́nh đẳng hay bất tương xứng giữa Lời
Vô Hạn của Thiên Chúa và lời hữu hạn của con người mà Đức Giêsu dùng để mạc
khải cho nhân loại về Thiên Chúa. Lời Vô Hạn của Thiên Chúa (hay Ngôi Lời)
th́ tuyệt đối, siêu vượt không gian, thời gian, vượt khỏi khả năng lănh hội
của con người và khả năng diễn đạt của ngôn ngữ con người. Nhưng Lời của Đức
Giêsu Kitô - được diễn tả bằng ngôn ngữ hạn hẹp của con người, th́ không thể
c̣n đầy đủ tính chất như Lời Vô Hạn của Thiên Chúa nữa. Thực tại vô hạn mà
được diễn tả bằng ngôn ngữ hữu hạn của con người th́ sẽ bị ngôn ngữ ấy biến
thành hữu hạn, v́ nế không th́ cái hữu hạn làm sao chứa cái vô hạn? Tuyệt
đối hóa và vô hạn hóa ngôn ngữ của con người mà Đức Giêsu dùng để diễn tả về
Thiên Chúa vô hạn th́ quả có ǵ đó không hợp lư, không ổn.
1.2 Để Thích Ứng Với Sự Hữu Hạn Của Con Người
Lời vô hạn và tuyệt đối ấy khi nhập thể thành lời của con người th́ trở nên
hữu hạn và tương đối, bị hạn chế trong không gian và thời gian, trong khả
năng lănh hội rất hạn chế của con người. V́ nếu lời nói mà cao siêu quá th́
con người sẽ không hiểu nổi. Chính Đức Giêsu cũng nói: “Thầy c̣n nhiều điều
phải nói với anh em, nhưng bây giờ anh em không có sức chịu nổi. Khi nào
Thần Chân Lư Sự Thật đến, người sẽ dẫn anh em tời sự thạt toàn vẹn”(Yn 16,
12-13). Sự Thật toàn vẹn chắc chắn không thể dùng ngôn ngữ con người mà nói
hết được: “Đạo khả đạo phi Thường Đạo” (Lăo Tử, Đạo Đức Kinh, chương 1, câu
1). Nghĩa là chân lư mà diễn tả được thành lời th́ không c̣n là chân lư bất
biến nữa. Chỉ những ai được Thần Khí Sự Thật soi dẫn mới có thể hiểu được Sự
Thật toàn vẹn.
2. Vài Minh Họa Về Việc Nhập Thể
2.1 Nhà Bác Học
Lời của Thiên Chúa nhập thể vào lời của con người phần nào giống như một nhà
bác học nọ, khi ông ta ở trong pḥng thí nghiệm của ông với đầy đủ máy móc
tân kỳ, mọi chất liệu hảo hạng, th́ ông có thể chế tạo ra bất cứ chất nào có
trên trần gian này. Nhưng khi ông đến nhà người học tṛ chỉ có pḥng thí
nghiệm đơn sơghèo nàn, th́ tại đó, ông chỉ có thể chế tạo được một số chất
nào đó thôi, và độ tinh khiết cũng rất giới hạn. Tài năng của ông vẫn y
nguyên, nhưng điều kiện có thay đổi, nên kết quả cũng thay đổi. Khả năng của
ông tại nhà người học tṛ bị giới hạn v́ bị lệ thuộc vào những điều kiện quá
hạn chế.
Cũng vậy, Lời nguyên thủy của Thiên Chúa th́ vô hạn, viên măn, nhưng khi
nhập thể vào ngôn ngữ nghèo nàn của loài người th́ không thể vẫn vô hạn và
viên măn y như Lời nguyên thủy được. Không phải khả năng của Chúa bị giới
hạn như nhà bác học nọ, nhưng v́ khả năng lănh hội của con người bị giới hạn.
2.2 Người Cha Truyền Đạt Sự Khôn Ngoan Cho Con
Tương tự như vậy,trí khôn con người quá hạn hẹp, nên Thiên Chúa không thể
mạc khải cho con người tát cả những chân lư vô biên của Ngài. Ngài chỉ có
thể mạc khải một phần rất nhỏ những ǵ có thể mạc khải được về Ngài, phù hợp
với khả năng lănh hội rất nhỏ bé của con người. Có muốn mạc khải nhiều hơn
cũng vô ích. Cũng như một người cha muốn truyền đạt sự khôn ngoan của ḿnh
cho đứa con nhỏ. Oâng có muốn truyền thụ hết sự khôn ngoan của ông cũng vô
ích, v́ đứa bé không thể lănh hội hết được mà công việc ấy chỉ có thể làm
một cách từ từ và chỉ là một phần rất nhỏ thích hợp với tŕnh độ của nó.
Cũng vậy, mạc khải của Đức Giêsu về Thiên Chúa không thể là tất cả những ǵ
có thể nói được về Thiên Chúa. Vậy, chúng ta đừng cho là tuyệt đối những ǵ
c̣n tương đối, đừng cho là viên măn những ǵ c̣n thiếu xót.
3. Lời Phổ Quát Thành Lời Cá Biệt
3.1 Ngôi Lời Chỉ Dùng Một Ngôn Ngữ Cá Biệt
Khi nhập thể thành lời con người, Lời của Thiên Chúa c̣n bị nhiều hạn chế
khác nữa. Nhân loại có hàng trăm thứ tiếng khác nhau, không có tiếng nào
chung cho tất cả thế giới. V́ thế, để nhập thể vào ngôn ngữ loài người,
Thiên Chúa phải chọnmột ngôn ngữ đặc thù nào đó để Lời Ngài nhập thể vào. Và
Ngôi Lời đă nhập thể vào dân tộc Do thái, với ngôn ngữ Do thái, trong nền
văn hóa Araméen.
Tiếng Do thái chưa hẳn đă là ngôn ngữ thích hợp nhất hay tốt nhất để qua đó
Ngài tự mạc khải cho con người. Cách lựa chọn của Ngài không giống cách lựa
chọn của con người. Ngài chọn ai hoặc điều ǵ theo ư Ngài muốn, v́ t́nh
thương, theo sự tự do của Ngài, không v́ người đó tài đức hay điều ấy có ǵ
đặc biệt… Cũng vậy, văn hóa Araméen không hẳn đă là văn hóa hay nhất, thích
hợp nhất để diễn tả sứ điệp của Ngài.
Hội nhập văn hóa là làm cho sứ điệp của Chúa Kitô tái nhập thể vào các nền
văn hóa cá biệt của các dân tộc để sứ điệp ấy trở thành phổ quát, đến được
với tất cả mọi người, mọi dân tộc trên thế giới.
3.2 Sứ Điệp Đức Kitô Cần Mặc Những Bộ Áo Ngôn Ngữ Và Văn Hóa Khác nhau
Lời của Thiên Chúa tuy chỉ nhập thể vào dân tộc Do thái, với tiếng Do thái,
trong văn hóa Araméen, nhưng Lời đó không phải chỉ để nói với dân tộc Do
thái hay những người thuộc văn hóa Araméen, mà nói với tất cả mọi dân tộc,
thuộc mọi nền văn hóa trên thế giới. V́ thế để rao truyền sứ điệp ấy cho mọi
người cho mọi dân tộc, sứ điệp ấy phải được dịch từ tiếng Do thái sang tất
cả mọi thứ tiếng, nghĩa là sứ điệp ấy phải mặc rất nhiều bộ áo ngôn ngữ khác
nhau để phù hợp với mọi dân tộc, th́ mọi người mới hiểu được.
Ta thấy bộ Tân Ước khởi đầu đă gồm nhiều thứ tiếng khác nhau, nhưng chủ yếu
là tiếng Hy Lạp. Sau đó Lời Chúa được chuyển địch thành nhiều ngôn ngữ khác
nhau: khởi đầu là những ngôn ngữ vùng Trung Đông, sau là tiếng La-tinh, và
hiện nay hầu như đă được dịch sang tất cả những ngôn ngữ hiện có trên thế
giới, kể cả những ngôn ngữ của các dân tộc thiểu số.
Tương tự như thế, sứ điệp Đức Kitô phải mặc lấy những bộ áo văn hóa khác
nhau và được rao truyền một cách thích hợp cho tất cả mọi người, chớ không
thể giữ nguyên bộ áo văn hóa nguyên thủy, hay giữ cố định và duy nhất một bộ
áo văn hóa nào.
3.3 Đó Là Nhiệm Vụ Của Các Giáo Hội Địa Phương
Việc mặc cho sứ điệp ấy những bộ áo văn hóa khác nhau, với những cách diễn
tả khác nhau để thích ứng với mọi dân tộc, mọi người trên thế giới, không
phải là phận vụ của Đức Kitô nữa, mà là phận vụ của Giáo Hội khi Phúc Aâm
hóa, nhất là của các Giáo Hội địa phương, và những Kitô hữu Phúc Aâm hóa.
Việc mặc cho sứ điệp Đức Kitô những bộ áo ngôn ngữ và văn hóa thích hợp với
từng dân tộc, hầu biến đổi và thánh hóa các nền văn hóa ấy.
4. Lời Nhập Thể Chính Là: Thiên Chúa Vô Hạn Biến Thành Con Người Hữu Hạn
Ngôi Lời vốn là Thiên Chúa tuyệt đối, vô hạn, ngang hàng với Thiên Chúa (Cf.
Pl 2,6), đă nhập thể để trở thành tương đối, hữu hạn, thành xác thịt yếu
đuối như mọi người. Cũng vậy, sứ điệp của Đức Giêsu Kitô – vốn là Lời của
Thiên Chúa, là Chân Lư Tuyệt Đối, Vô Hạn, bị hạn chế bởi ngôn ngữ của con
người. Trong việc nhập thể, Thiên Chúa trở thành con người, vô h́nhtrở thành
hữu h́nh, vô hạn thành hữu hạn. Cũng vậy, khi Lời của Thiên Chúa nhập thể
thành ngôn ngữ của loài người, th́ Chân Lư vốn không lời, không thể diễn tả
được trở thành có lời và được diễn tả, Chân Lư vốn phổ quát trở thành cá
biệt, Chân Lư vốn duy nhất bất biến trở thành nhiều cách diễn tả khác nhau
để thích ứng với những hoàng cảnh khác nhau của con người.
Diễn tả Chân Lư phổ quát và duy nhất ấy thành nhiều định thức diễn tả khác
nhau phù hợp với từng nền văn hóa của các dân tộc, chính là hội nhập văn hóa.
Đương nhiên định thức diễn tả nào cũng đều tương đối, bị giới hạn, khiếm
khuyết… và chúng ta phải chấp nhận những hạn chế đó.
4.1 Nếu Ngôi Lời Nhập Thể Ở Việt Nam…
Như vậy, việc hội nhập văn hóa vừa bắt nguồn từ Mầu Nhiệm Nhập Thể, vừa tiếp
nối công việc Nhập Thể của Ngôi Lời trong thời gian, vào các nền văn hóa
khác nhau của nhân loại. Nói cách khác, hội nhập văn hóa là làm cho sứ điệp
phổ quát của Đức Kitô được nhập thể vào các môi trường văn hóa khác nhau,
được diễn tả thành những định thức cá biệt phù hợp với những điều kiện văn
hóa, tư tưởng của từng dân tộc trong từng thời đại.
Để cụ thể hóa cho dễ hiểu, chúng ta thử đặt vấn đề là nếu Đức Kitô nhập thể
thành một người Viẹât Nam vào thời đại tân tiến ngày nay, th́ Ngài sẽ được
đặt tên là ǵ, giọng nói của Ngài như thế nào, Ngài sẽ tŕnh bày sứ điệp như
thế nào,… chắc chắn Ngài tŕnh bày cũng một sứ điệp ấy, nhưng với cách khác
v́ nền văn hóa Do thái và Việt Nam khác nhau, cũng như thời cổ đại và hiện
đại khác nhau.
Nhưng trong thực tế Ngài chỉ nhập thể có một lần duy nhất là người Do thái,
chịu ảnh hưởng nền văn hóa Do thái, vào thế kỷ thứ nhất. V́ thế, Giáo Hội có
nhiệm vụ chuyển dịch cách tŕnh bày sứ diệp của Ngài thành nhiều cách khác
nhau phù hợp với từng dân tộc, từng nền văn hóa, nhưng sao cho nội dung vẫn
chỉ là một, không thay đổi. Đó là hội nhập văn hóa.
4.2 Lời Của Thiên Chúa Cần Phải Nhập Thể Nhiều Lần Và Tại Nhiều Nơi Khác
Nhau
Khi nhập thể làm người, Ngôi Lời trở thành Đức Giêsu Kitô, Ngài không thể
cùng một lúc là người Việt Nam hay Trung Hoa được. Nếu đă dùng ngôn ngữ Do
thái để diễn tả Chân Lư bằng những yếu tố văn hóa cá biệt của Do thái, th́
không thể cùng một lúc diễn tả chân lư ấy bằng một ngôn ngữ cá biệt khác,
với những yếu tố văn hóa cá biệt của ngôn ngữ ấy được.
Để cứu chuộc nhân loại, Thiên Chúa chỉ cần nhập thể làm người một lần là đủ
nơi Đức Giêsu Kitô, là người Do thái, cách đây 20 thế kỷ. Ngài không cần
phải nhập thể nhiều lần để trở thành người của những dân tộc khác. nhưng để
Chân Lư mà Ngài mạc khải đến được với mọi người, nếu Chân Lư ấy chỉ nhập thể
duy nhất có một lần, nghĩa là chỉ được diễn tả chỉ bằng ngôn ngữ Do thái,
với những yếu tố văn hóa Do thái, th́ không đủ, mà cần phải nhập thể vào
trong tất cả mọi ngôn ngữ, mọi nền văn hóa của nhân loại.
Đó chính là sứ mạng của Giáo Hội, của mọi Kitô hữu. Đó chính là phúc âm hóa.
V́ thế, bản chất của Phúc Âm hóa chính là hội nhập văn hóa sứ điệp Kitô giáo
vào các dân tộc. Do đó, phúc âm hóa mà không hội nhập văn hóa, không làm cho
sứ điệp Đức Kitô nhập thể vào mọi t́nh huống cụ thể của con người th́ chưa
phải là phúc âm hóa đúng nghĩa. (Nguyễn Chính Kết, 2000, 138 -145)
KẾT LUẬN
Để chúng ta học biết lượng nhân từ vô biên của Chúa, và trong sự quan
pḥng săn sóc đến bản tính chúng ta, Ngài đă thích ứng lời nói của Ngài với
con người. V́ lời nói củaThiên Chúa diễn tả qua ngôn ngữ nhân loại, được
đồng hóa với tiếng nói loài người, sau khi nhận lấy sự yếu đuối của xác thịt.
(Cf. DV, số 13)
Cựu ước cũng như Tân ước đều cho thấy mạc khải là sự kiện Thiên Chúa tỏ ḿnh
cho con người qua vũ trụ, và đặc biệt qua lịch sử, khi Thiên Chúa đă muốn
đối thoại với con người để con người nhận ra Thiên Chúa và ư định cứu rỗi
của Ngài. Thư cho người Do thái nói lên điểm khác biệt giữa mạc khải Cựu ước
và Tân ước “xưa kia Thiên Chúa đă nói với cha ông chúng ta nhiều lần nhiều
cách, ngày nay là ngày cuối cùng, Ngài đă nói cùng chúng ta bằng chính Con
Ngài”. Và Con đă mặc lấy xác phàm nhân loại, đă mặc lấy ngôn ngữ, văn hóa và
cách diễn tả của con người để nói với con người. Mặc khải trong Tân ước là
mặc khải nhờ Chúa Kitô và trong Chúa Kitô, Con Thiên Chúa (Mt 17, 5; Yn 1,
18). Chúa Giêsu là vị trung gian duy nhất, và con người của Người, giáo lư
của Người, sự cứu độ của Người là đối tượng duy nhất của mạc khải.
Việc Thiên Chúa đến với con người, nói cho con người biết ư định thương yêu
của Thiên Chúa th́ thái độ của con người phải có, là đón nhận, lắng nghe,
vâng theo, trong cậy, phó thác. Thái độ đó, sự liên lạc biệt vị đó, Kinh
Thánh gọi là tin. Israel tin v́ những việc cả thể Thiên Chúa đă làm cho
Israel như Ngài đă hứa với các tổ phụ. Chúa Giêsu kêu gọi tin, và để tin,
phải “đổi ḷng”. Các môn đệ được Chúa ban cho sứ mạng rao giăng Tin mừng:
Tin mừng đó không phải là ǵ khác ngoài Chúa Kitô, “nhờ Người mà chúng ta
lănh nhận ân sủng và mọi chân lư” (Yn 1, 16 -17). Tin là tin Chúa Kitô, tin
vào Chúa Kitô, tin nơi Chúa Kitô, nhờ lời rao giăng của các Tông đồ và các
chứng nhân (1C 11, 23; Rm 10, 17; Yn5, 31-37). Chứng từ các Tông đồ luôn
được hiện tại hóa trong Giáo Hội, dưới sự tác động của Chúa Thánh Thần. (Hoàng
Gia Quảng, tr. 38)
LỜI CHÚA TRONG LỜI NGƯỜI
TÓM LƯỢC
Thiên Chúa là Đấng khôn ḍ khôn thấu, cao siêu , vượt tầm hiểu biết của
loài người. Thế nhưng để cho con người có thể hiểu được ư định của Ngài th́
Ngài đă dùng ngôn ngữ và cách thức diễn tả của con người để nói với con
người qua công tŕnh sáng tạo của Ngài, qua miệng các tiên tri, và nhất là
qua Kinh Thánh ; Thiên Chúa được nhân cách hóa, một Vị Thiên Chúa hay ghen,
vui, buồn, giận hờn…
Đầu tiên trong Cựu Ước, xuyên qua lịch sử dân Do Thái. Thiên Chúa đă dùng
các ngôn sứ như là công cụ để diễn đạt ư Ngài. Các ngôn sứ được xem như là
phát ngôn viên của Thiên Chúa. Các ngài không những dùng lời nói mà c̣n dùng
cả hành động, việc làm cụ thể trong cuộc sống hiện tại để truyền đạt thông
điệp của Chúa: các tiên tri Êzekiel, Êlia, Hôsê… Có thể nói tôn giáo trong
Cựu Ước là tôn giáo của lời nói. Từ khi loài người sa ngă th́ không c̣n thấy
Thiên Chúa nữa (St 3,8) mà chỉ nghe Thiên Chúa phán cho các vị phát ngôn
viên và các vị này nói lại cho dân. Cũng nên để ư nếu nghe đ̣i hỏi nhiều hơn
thấy, th́ về phía Thiên Chúa nói biểu lộ thái độ của Thiên Chúa muốn tôn
trọng tự do của con người, lời nói là phương tiện cảm thông thiêng liêng
nhất, hoàn hảo nhất để Thiên Chúa trao đổi với con người.
Đến thời Tân Ước. Lời của Thiên Chúa đă nhập thể làm người nơi Đức Giêsu
Kitô và Lời Chúa được bộc lộ trọn vẹn. Lời đó đă trở thành Tin Mừng cứu độ
cho con người. Nơi Chúa Giêsu, Ngôi Lời hiện diện giữa con người, Ngài nói,
Ngài giảng, Ngài làm những ǵ Ngài thấy và đă nghe nơi cha Ngài. Chúa Kitô
là cực điểm, và sung măn của mặc khải. Mầu nhiệm vô tận mà các tác giả được
thần hứng cố diễn tả, tŕnh bày mỗi người một khía cạnh. Truyền thống nhất
lăm chú trọng tới sự tỏ bày của Chúa Kitô trong lịch sử và quy nhiệm vụ mặc
khải của Người vào danh hiệu Đấng Mêssia. Sách Tông Đồ Công Vụ tŕnh bày các
tông đồ như những chứng nhân và người rao giăng Chúa Kitô. Phaolô tŕnh bày
đề tài mầu nhiệm và Tin Mừng. Thánh Gioan quan niệm mạc khải như Lời Chúa
làm người và trở thành lời nói, chứng từ diễn tả trong ngôn ngữ loài người,
các tông đồ đă nghe nhận và truyền lại cho nhân loại, t́nh yêu của Cha đă
sai con xuống thế để mọi người tin vào Người và được sống. Những khía cạnh
đó bổ túc cho nhau, giúp ta nhận thức được toàn bộ thực tại trong sự duy
nhất và phức tạp của nó.
Đây là vấn đề hết sức rộng lớn, không thể trong vài hàng có thể diễn tả hết
được những chân lư mạc khải cao siêu mầu nhiệm. Nhóm chỉ tóm lược lại những
ǵ đă được học hỏi nơi giáo sư, cũng như các tài liệu đă góp nhặt đây đó có
liên quan đến đề tài. Những ư tưởng này sẽ giúp cho chính bản thân sinh viên
hoặc cho một ai đó trong công cuộc t́m kiếm Thiên Chúa qua chính lời của
Ngài.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Augrain Amiot. (1997). Mạc khải. Philipon Neveu. (Bản dịch do Anon?)
Lucien Hoàng Gia Quảng. (?). Dẫn nhập vào mầu nhiệm Kitô - Mặc Khải Và Tin.
Giáo tŕnh lưu hành nội bộ.
Nguyễn Chính Kết. (12, 2000). Suy Tư Về Việt Phúc Âm Hóa Tại Châu Aù Trong
Hai Thiên Niên Kỷ Qua. Những Thách Đố Của Giáo Hội Công Giáo, 4, 138 –145.
Nguyễn Chính Kết. (?). Mầu Nhiệm Nhập Thể Và Hội Nhập Văn Hóa. Tài liệu lưu
hành nội bộ.
Nguyễn Thế Thuấn. (1976). Kinh Thánh. Tp HCM: ĐMHCG.
Gian Phaolô II. (1992). Catéchisme de L’Eùglise Catholique. Paris: Mame -
Plon. (Bản dịch do Ban Giáo Lư Giáo phận Tp HCM. (1997). Giáo Lư Hội Thánh
Công Giáo. Tp HCM: Nxb TpHCM.
Vatican II. (1965). Dei Verbum. Trong phân khoa thần học (Eds). Thánh Công
Đồng Chung Vatican II. (tr. 485 -570). Mặc Khải Của Thiên Chúa. Đàlạt: GHHV
Thánh Piô X.