Cổ nhân thường nói: “Bệnh từ cái miệng mà ra, họa cũng từ cái miệng mà ra”, bởi vậy một người có trí tuệ chính là phải biết kiểm soát được cái miệng của ḿnh, đó cũng là một đức tính tốt đẹp cần tu dưỡng.

Một ngày nọ, tôi đi qua một cửa hàng mua sắm, người không đông lắm, có một nhóm người tập trung ở quầy tính tiền.

Tôi tiến về phía trước, nh́n thấy một cô gái trẻ ăn mặc chỉnh tề đứng đầu tiên, cô gái quét thẻ nhiều lần, thế nhưng chiếc máy dường như lần nào cũng “cự tuyệt” cô gái.

Người đàn ông phía sau tôi lẩm bẩm: “Trẻ, khỏe mạnh như thế, mà lại dựa vào phúc lợi để sống, tại sao không going như người trẻ khác t́m việc làm đi?”

Cô gái trẻ quay đầu lại theo tiếng nói, ánh mắt cô như muốn t́m xem đó là ai. “Đúng, chính là tôi nói đó”, người đàn ông phía sau tôi chỉ tay vào chính ḿnh.

Cô gái trẻ đỏ bừng mặt, nước mắt cứ thể chảy xuống, cô ném cái thẻ đi, rồi chạy nhanh ra khỏi cửa hàng, và rất nhanh chóng biến mất trong cái nh́n soi mói của mọi người.

Vài phút sau, một thanh niên bước vào cửa hàng, cậu đi vào cửa hàng hỏi cô thu ngân rằng có biết cô gái kia đâu không, thu ngân cửa hàng nói rằng cô ấy đă quăng thẻ rồi chạy đi rồi. “Tôi là bạn của cô ấy, đă xảy ra chuyện ǵ vậy ạ?”

Người đàn ông phía sau tôi nói: “Tôi không may nói ra những lời ngủ xuẩn, mỉa mai cô ấy dùng thẻ phúc lợi, đáng lẽ tôi không nên nói ra, thật xin lỗi!”

“Ôi, hỏng bét rồi. Hoàn cảnh cô ấy rất đáng thương, anh trai cô đă bị giết chết ở Afghanistan hai năm trước, để lại đằng sau ba đứa em. Cô ấy chỉ 21 tuổi mà phải lo cuộc sống cho 3 đứa em. Thật không ngờ, hôm nay lại xảy ra việc thế này”
“Đây là những món hàng cô bé kia mua sao?”
“Đúng ạ, nhưng tiếc là thẻ của cô ấy không sử dụng được”

Trong cửa hàng bỗng nhiên trở nên im lặng.

“Cậu chắc chắn biết cô gái đó ở đâu chứ?”, người đàn ông hỏi cậu thanh niên trẻ, rồi ông chen lên phía trước, lấy ra thẻ tín dụng của ḿnh đưa cho thu ngân: “Lấy thẻ của tôi tính tiền đi”.

Thu ngân nhận lấy thẻ, và bắt đầu tính tiền những mặt hàng cô gái đă mua. “Đợi một chút” người đàn ông quay người lấy một hộp sữa ḅ bỏ vào trong túi đồ của cô gái.
“Chúng ta nên giúp đỡ ba đứa bé kia nhiều hơn một chút chứ”, một người phụ nữ đi tới, đem một con gà bỏ vào túi của cô gái, sau đó mọi người lặng lẽ lấy đồ của ḿnh bỏ vào túi đồ của cô gái.
“Chú, cảm ơn chú! Chú là một người tốt”

Dù cho chính mắt bạn nh́n thấy, nhưng có lẽ chân tướng sự việc có thể không phải là như vậy. Như lời một triết gia người Hy Lạp từng nói: “Mỹ đức lớn nhất mà nhân loại cần phải học chính là khống chế được cái miệng của chính ḿnh”.

Kiểm soát tốt cái miệng của ḿnh, cố gắng đừng nói những lời này:

 1. Không nên đánh giá người khác tốt xấu thế nào, bởi v́ tốt xấu của họ không ảnh hưởng tới miếng cơm manh áo của bạn.

2. Không nên đánh giá đức hạnh của người khác, bởi v́ có thể có những khía cạnh họ c̣n cao quư hơn bạn.

3. Không nên đánh giá gia đ́nh của người khác, bởi v́ những người đó và bạn không có quan hệ.

4. Không nên đánh giá học vấn của người khác, bởi v́ trên đời này kiến thức là mênh mông.

5. Không nên đánh giá bất kỳ người nào, cho dù người đó là người bạn xem thường nhất.

6. Không nên lăng phí tiền bạc, bởi v́ ngày mai bạn có thể thất nghiệp.

7. Không nên vênh váo, tự đắc, bởi v́ có thể ngày mai bạn thất thế.

8. Không nên nói quá phô trương, phải biết rằng bạn cũng chỉ là một người nhỏ bé.

9. Không nên dựa vào người khác, bởi v́ cuộc sống nhiều gánh nặng, ai cũng muốn sống nhẹ nhơm.

10. Không nên làm tổn thương người khác, nhân quả sớm muộn đều sẽ đến.

11. Không nên quá chú tâm giải thích đúng sai, hăy làm bậc trí giả.
Trên đời chúng ta thường nghĩ cách giải thích cái ǵ đó. Nhưng mà, một khi giải thích, ta lại phát hiện rằng, bất kể ai giải thích đều là người yếu ớt, thậm chí sẽ càng bôi nhọ ḿnh hơn.
Núi dẫu không nói rơ độ cao của ḿnh, th́ độ cao của nó cũng không hề bị ảnh hưởng; biển không nói rơ độ sâu của ḿnh, th́ việc dung nạp trăm sông đổ dồn về nó cũng không có ǵ là trở ngại; mặt đất dẫu không nói rơ độ dày của ḿnh, th́ cũng không có ai có thể thay thế nó làm chỗ dựa cho vạn vật được…
Đừng đánh giá thấp bất kể ai, bạn không có nhiều khán giả, đừng mệt mỏi như vậy.

12. Không nên tự nhiên nổi giận, v́ không phải ai cũng là “con nợ” bạn.
Có thể hiện tại bạn đang rất thống khổ, nhưng khi vượt qua khoảng thời gian ấy, nh́n lại bạn sẽ phát hiện kỳ thực điều đó cũng chẳng là ǵ.
Chúng ta thường phàn nàn cuộc sống bất công với ḿnh, nhưng thực ra cuộc sống căn bản không biết được chúng ta là ai.

13. Không nên nói rằng ai tu luyện tốt hay không tốt.
Tu hành là việc cá nhân, người khác chính là một cái gương phản chiếu chính cái thiếu sót trong tu luyện của bản thân ḿnh.