Tỉnh Dòng La San Việt Nam

Dự án thành lập Trung Tâm Hậu Cai Ma Túy Tân Cang

I- Tổng Quát

1. Mục tiêu

Trong 11 năm qua, chúng tôi đã mở một cơ sở dạy nghề có tên là ĐỨC MINH nhằm mục đích giúp cho các em nghèo, lang thang đường phố có được một nghề để nuôi sống bản thân và gia đình. Ngoài việc dạy nghề, chúng tôi cũng cố gắng đào tạo cho các em có được một lương tâm nghề nghiệp để các em có thể là một người công dân tốt có ích cho xã hội sau nầy.

Tệ nạn ma túy đã và đang là vấn đề của toàn cầu. Riêng tại Việt Nam, theo số lượng thống kê chính thức của nhà nước, trong năm 2000, thành phố Hồ chí Minh có đến 17,239 người nghiện ma túy, trong số đó thanh thiếu niên dưới 18 tuổi chiếm 9%. Điều đáng lo ngại là số người nghiện ma túy đang có chiều hướng gia tăng và trẻ hóa một cách bất ngờ.

Mục tiêu của Dòng La San là giáo dục thanh thiếu niên. Vì vậy, trước tình trạng đó, Dòng La San muốn đóng góp với xã hội nhằm giúp cho người trẻ bị sa lầy có cơ hội dứt bỏ ma túy, tạo cho các em có một nghề sinh sống, tâm lý ổn định để có thể trở lại cuộc sống bình thường, hòa nhập với xã hội.

2. Chương trình chi tiết.

Để thực hiện mục tiêu trên, Dòng La San mong ước mở một Trung Tâm để chuẩn bị cho các em tái hòa nhập xã hội qua ba mục tiêu:

Giáo dục tâm lý : để các em có được một tâm lý ổn định, lấy lại niềm tin đối với chính mình, đối với tha nhân và đối với xã hội.

Giáo dục nhân bản và văn hóa: giúp các em nhận ra những giá trị sống tiềm ẩn trong mình, giúp các em phát triển những giá trị đó để các em có thể lấy lại quân bình mà vui sống, và đồng thời giúp các em có một trình độ văn hóa tương đối để hỗ trợ cho các em dễ dàng trong khi học nghề và để có thể tìm được một chỗ đứng khá tốt của mình trong xã hội.

Giáo dục nghề nghiệp : tạo cho các em có một nghề trong tay để nuôi sống bản thân và gia đình khi các em tái hòa nhập xã hội. Hơn nữa, việc dạy nghề cũng còn có mục tiêu cho các em có được một đam mê khác ngoài đam mê ma túy. Trong thời gian cai nghiện tại Trung Tâm, học viên chưa tốt nghiệp Trung Học, sẽ theo học các lớp văn hóa để có thể nâng cao trình độ kiến thức và nếu có thể, thi tốt nghiệp lớp 12. Song song với việc học văn hóa, các em sẽ được học một nghề theo sở thích. Ban đầu, có 3 bộ môn: Sửa chữa xe gắn máy, mộc điêu khắc, Vi tính.

3. Đối tượng.

Tiếp nhận những Thanh Thiếu niên (trai) bị nghiện Ma túy dưới 30 tuổi, không bị nhiễm HIV và thực sự muốn từ bỏ ma túy và chấp nhận cai nghiện liên tục tại Trung Tâm từ 12 tháng đến 24 tháng.

Saigon, ngày 2 tháng năm 2002

Nguyễn văn Tân, fsc.
phụ trách chương trình.

Chấp thuận
để quyên góp thực hiện chương trình

Saigon, ngày 29 tháng 7 năm 2002

Francois Trần Văn Ánh, fsc
Giám Tỉnh

Huynh tổng quyền Alvaro R. Echeverria
đặt viên gạch đầu tiên khởi công xây dựng
Trung Tâm Hậu Cai tại Tân Cang
ngày 30 tháng 1 năm 2003

Trong buổi lễ khởi công xây dựng Trung Tâm Hậu Cai tại Tân Cang - có giấy phép xây cất do chính quyền cấp, chính quyền địa phương “nhận ra” Huynh giám tỉnh Francois Ánh là một tu sĩ La San, nên gây khó khăn trở ngại; viện cớ (?) là khu đất nằm trên lộ qui hoạch của nhà nước, nên buộc phải dời Trung Tâm đến một địa chỉ khác! Huynh Tân tìm mua một khu đất xem ra vừa đủ cho việc xây dựng tạm, cách Tân Cang khoảng 1 cây số, với trị giá 30ngàn đô la. Người đứng tên mua đất và chủ quyền xây dựng Trung Tâm là Trần Văn Sánh, một cựu đệ tử La San Thủ Đức năm 1973-1975. Công việc xây dựng tiếp tục tiến hành.

NHƯNG!... Trung Tâm Hậu Cai mới xây dựng gần phân nửa thì bị đình chỉ vì một lý do không ai có thể tiên liệu trước được (?) phải chuyển nhượng cho công ty Thiện Chí, và đời về một địa chỉ khác tại Xuân Lộc.

Sau những ngày tháng “chạy chọt” giấy tờ hợp pháp hợp lệ, tốn kém tiền “lót đường” không biết bao nhiêu..., cuối cùng rồi cũng tậu được một khu đất trên một mẫu tây. Giữa tháng 7 năm 2004, tôi yêu cầu Huynh giám tỉnh Grégoire Tân và anh Sánh dẫn tôi cùng em Đặng Kim Quang đến xem “Trung Tâm Hậu Cai” dù nghe nói “đang” tiến hành xây dựng. Đến nơi, tôi ngỡ ngàng vì chưa thấy một dấu hiệu nào là “đang” xây dựng cả, toàn là một dãy đất gò hoang sơ cỏ dại và vài cây oliu hay gì gì đó. Huynh Tân trấn an tôi: “‘Vous’ yên tâm đi! Công ty xây dựng của anh Sánh làm nhanh lắm! Bảo đảm trong 3 tháng là có ngôi nhà ‘ngon lành’ cho việc thực hiện dự án của chúng ta.” Tôi thầm nghĩ: “3 tháng hay 6 tháng? - Thôi thì cứ cho là 6 tháng = sáng tháo! = rồi làm lại cũng chẳng ngạc nhiên gì phải không?”

Trầm ngâm đôi phút, tôi nói với Huynh giám tỉnh Tân cố ý để anh Sánh cùng nghe: “Chắc là không cần phải làm quá nhanh, không bảo đảm chất lượng xây dựng đâu! ‘Vous’ còn nhớ câu chuyện ‘moi’ đã kể lại về việc xây dựng cơ sở của Công Ty Dầu Khí Vũng Tàu trong 3 tháng không?” (Hồi Ký tập 1). Mọi người cùng cười.

***

SUY TƯ CẢM NGHĨ
về Trung Tâm Cai & Hậu Cai

Ngày thứ năm 26/05/2005 vừa qua tôi được một cơ hội bất ngờ cùng với Frère Valentin Quí là Bề trên cộng đoàn Phú Thọ tháp tùng một linh mục người Tô Cách Lan đến thăm nơi tọa lạc của Trường Dạy Nghề Cơ sở cai nghiện ma túy dân lập tự nguyện Xuân Lộc cách Saigon 126 cây số trên đường đi Phan Thiết. Tôi cho đó là một cơ hội bất ngờ vì chiều hôm trước Bề trên Qúi hỏi tôi là ngày mai có rảnh không? Có muốn đi thăm một cơ sở mới của Nhà Dòng không? Tôi hỏi ngài cơ sở này ở đâu? Ngài trả lời là nghe nói ở Xuân Lộc và ngài cũng nói là ngài chưa biết chỗ đó ra sao nên sẵn dịp này đi cho biết. Xe chúng tôi khởi hành từ Phú Thọ lúc 7h15, ghé qua nhà khách để đón vị linh mục người Tô Cách Lan cùng đi.

Ngồi trên xe, chúng tôi trao đổi qua lại và hỏi tài xế xem địa diểm cơ sở mới này cách Saigon bao xa vì trên xe chỉ có tài xế là người biết chỗ để đưa chúng tôi đến nơi mà thôi cho nên nếu tài xế có nhớ lộn chỗ mà đưa chúng tôi đi lạc thì chúng tôi cũng đành chịu vì không ai trong chúng tôi biết được nơi này. Tôi ngồi ghế trên nhìn quang cảnh hai bên đường và đọc các cột mốc ghi số Km đường để tính xem xe đã chạy được bao nhiêu cây số và còn bao nhiêu cây số nữa thì tới. Qua cây số 125, xe bắt đầu chạy chậm lại và anh tài xế nói sắp tới rồi ở bên tay trái có tấm bảng xanh đó. Tôi nhìn tấm bảng xanh với dòng chữ trắng. Tấm bảng thật nhỏ nhắn, khiêm tốn, nếu anh tài xế không chỉ cho tôi thấy chắc chắn là tôi không để ý đến nó. Khoảng 11 giờ hơn thì xe chúng tôi đến nơi, sau khi quẹo trái theo hướng chỉ đường trên bảng xanh.

Bước xuống xe, chúng tôi đã thấy Sư huynh Giám tỉnh và anh Sánh (một cộng tác viên La San) đang đứng chờ chúng tôi ở sân. Sau khi chào hỏi xã giao, chúng tôi được anh Sánh hướng dẫn đi thăm và giới thiệu các dãy nhà và khu vực đang xây dựng nào là khu vực dành cho giáo viên nghỉ ngơi, khu vực phòng ngủ của học viên, khu vựïc bệnh viện dành cho các học viên mới vào để nằm điều trị cắt cơn ghiền, khu vực nhà tắm, nhà vệ sinh.

Trường được xây dựng trên một diện tích rộng hơn 1 mẫu (hec-ta), các khu vực được xây dựng liên kết với nhau thành hình chữ U, bên cạnh đó có sân chơi đá banh và bóng rỗ. Qua lời kể của anh Sánh thì khu đất mà trường đang tọa lạc trước đây thuộc về một nông trường trồng cây ô-liu để ép dầu do Liên sô đầu tư nhưng thất bại rồi bị bỏ hoang cho đến giờ nên khu vực chung quanh rất ít dân cư sinh sống. Ở gần đó thì có một xóm giáo nhỏ với khoảng 80 gia đình Công giáo nghèo, những gia đình này trước đây di dân tới đây ở làm việc cho nông trường rồi định cư ở đây cho tới bây giờ. Mỗi một lao động làm việc ngoài trời nắng chói chang như thiêu đốt chỉ kiếm được 15.000 VND/ 1 ngày (tức là chưa tới 1 dollar = 15.840 VND).

Những ngày đầu khi nghe tin xây dựng ở đây một cơ sở cai nghiện ma túy thì người dân sinh ra ác cảm và không thích cơ sở này. Nắm bắt và nhạy cảm với tâm lý của quần chúng về vấn đề ma túy, anh Sánh đã khôn khéo tìm đến nói chuyện với các vị đại diện xóm giáo ở đây để tranh thủ tình cảm và sự giúp đỡ tinh thần. Anh Sánh kể tiếp nhân dịp Giáng Sinh năm 2004 vừa qua, anh đã cho làm một hang đá thật to, thật đẹp ngay trong sân trường và mời các vị có chức phận ở xã và dân chúng ở chung quanh đến trường ăn tiệc mừng lễ Noel, và mỗi gia đình đều được trao tặng một phần quà Noel. Khởi đi từ ngày đó, dân chúng chung quanh biết đây là một cơ sở của Công giáo, và giáo dân cũng hay đến đây để đọc kinh cầu nguyện chung với nhau. Khi nghe anh Sánh kể đến đây, tôi chợt nói thầm trong lòng là ước gì có một cộng đoàn tu sĩ ở đây để giúp đỡ và linh hoạt đời sống thiêng liêng của những giáo dân nghèo này.

Trường Dạy Nghề và Cai Nghiện tuy chưa chính thức hoạt động nhưng đã đóng góp nhiều vào các chương trình xã hội của địa phương thể hiện qua các bằng khen, thư cám ơn của chính quyền xã Xuân Lộc. Trường Dạy Nghề và Cai Nghiện Tự Nguyện Dân Lập Xuân Lộc đang đi vào giai đoạn xây dựng cuối cùng.

Khi bạn đọc được bài viết này thì toà nhà dành cho khu vực hành chánh, khu vực tiếp khách đến thăm học viên và khu vực nấu ăn đang được xây dựng cách ly hoàn toàn với khu vực học viên học hành và sinh hoạt hầu có thể ngăn chăn các trường hợp lén lút đưa ma túy từ ngoài vào cho học viên. Đây là một kinh nghiệm đã từng xảy ra ờ các trung tâm cai nghiện của nhà nước. Theo anh Sánh thì với tốc độ xây dựng như hiện nay thì công trình sẽ hoàn thành cơ bản vào tháng 9/2005 tới này. Kế tiếp là trang bị cơ sở vật chất cho các lớp dạy nghề, tuyển chọn bác sĩ, y tá và nhân viên, thu nhận học viên để có thể bắt đầu hoạt động. Chúng tôi trở về Saigon sau bữa ăn trưa tại trường.

Trên đường về lại Saigon, trong lòng tôi suy nghĩ miên man về tác hại của ma tuý, về những người trẻ đang bị con "ma" túy nó hành hạ mỗi khi tới cơn. Tôi nhớ lại dịp tham dự một thánh lễ ở nhà thờ Kỳ Đồng thuộc Dòng Chúa Cứu Thế, nếu tôi nhớ không lầm hôm đó là ngày Quốc tế phòng chống SIDA, sau bài giảng vị chủ tế gợi ý cầu nguyện liên đới với những người bệnh SIDA và nghiện ma túy. Ngài yêu cầu những ai có con em đang bị nghiền ma túy hay bị SIDA và những người muốn cầu nguyện cho các bệnh nhân SIDA và nghiền ma túy thì hãy viết lời cầu nguyện vào một miếng giấy nhỏ và đem lên bỏ vào một chiếc giỏ đặt trước bàn thờ.
Mới đầu tôi thấy mọi người còn rụt rè nhưng sau đó thì họ xếp hàng một như là lúc lên Rước lễ để bỏ lời nguyện của mình vào chiếc giỏ đặt trên bàn thờ. Tôi kín đáo quan sát và thấy có rất nhiều bà mẹ mắt đỏ hoe như muốn khóc và tôi suy đoán có thể đó là những người mẹ đó đang có những đứa con đang mắc phải cơn bệnh nguy hiểm nhất của thế kỷ hay là đang nghiện ngập ma túy. Tôi cũng có lần được một bà mẹ nhờ chở đi tìm văn phòng của Trung Tâm Thanh Niên Xây Dựng Nếp Sống Mới để làm thủ tục đi thăm nuôi đứa con của bà đang tập trung cai nghiện ở đây.

Trong khi chờ đợi thủ tục, tôi nhìn lên Bảng Thông Báo, tôi thấy danh sách đăng tên hàng trăm học viên, đọc kỹ hơn tôi thấy các học viên này phần lớn sinh từ năm 1977 trở về sau này. Đa số còn rất trẻ nhưng đã sớm bị lôi cuốn vào vòng nghiện ngập. Tôi nhớ lại có một lần tôi nghe một báo cáo viên về đề tài ma túy nói là ai đã dính vào ma túy thì khó lòng dứt bỏ nó bởi vì nó là "ma" mà, đã là "ma" thì nó luôn ám ảnh người nào dính dáng đến nó. Tôi nghĩ vị báo cáo viên nọ có ý khuyến cáo những thính giả rằng đừng có "thử một lần cho biết" ma túy là gì hay là luôn luôn trả lời KHÔNG với nàng tiên nâu đầy ma lực này. Rồi tôi nhớ đến câu Kinh Thánh trong thơ của Thánh Phaolô gởi cho các tín hữu Rôma: "Đừng để sự dữ lấn lướt nhưng hãy chế ngự sự dữ bằng điều thiện" (Rm 12,21). Tôi muốn mượn câu Kinh Thánh này để xác tín rằng trong niềm tin vào Thiên Chúa, chúng ta vẫn có những phương thế để chế ngự được sư dữ của ma túy cho dù "con ma" này có đầy ma lực và quyến rũ đến đâu đi nữa.

Đức Cố Thánh Cha Gioan Phaolô II đã từng xác tín trong Thông Điệp Ngày Hòa Bình Thế Giới năm 2005 là: " Sự dữ không thể chiến thắng Bất chấp những tội lỗi riêng của cá nhân và tội chung của xã hội ghi dấu trên mọi hoạt động của con người, hy vọng Kitô giáo thường xuyên đem đến một động lực mới cho dấn thân vì công lý và hoà bình, cũng như cho sự vững tin về khả năng có thể xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn."
Tôi lại nghĩ về một viễn cảnh tốt đẹp của Trường Dạy Nghề và Cai Nghiện mà tôi vừa đi tham quan. Tôi nghĩ đến Ông Bà Anh Chị Em là những ân nhân, là những thân hữu, là những thành viên trong Gia đình La San Việt Nam ở khắp nơi trên thế giới đã đóng góp phần của mình vào việc xây dựng nên cơ sở này giúp cho các Sư huynh thuộc Tỉnh Dòng Việt Nam thực hiện một mô hình giáo dục La San kiểu mới để giúp cho giới trẻ Việt Nam không may sa ngã vào vòng nghiện ngâp ma túy có được cơ hội để phục hồi phẩm giá con người và góp phần xây dựng một cuộc sống mới tốt đẹp hơn.

Tôi cầu xin Thiên Chúa chúc phúc lành và trả công bội hậu cho quý vị. Tôi cầu chúc quý vị được luôn hăng hái làm việc thiện để giúp cho Tỉnh Dòng La San Việt Nam, các bạn trẻ ở Việt Nam chế ngự và lướt thắng sự dữ để cho niềm vui và hạnh phúc được tỏa lan khắp mọi nơi trên quê hương chúng ta.

Sh. Joseph Hùng
viết tại Sàigòn
ngày 27 tháng 05 năm 2005

***

Trung Tâm Cai&Hậu Cai
từ ngày khai giảng đến nay.

Hai năm sau, tôi vui mừng cùng với một số Huynh Đệ La-Việt đến Xuân Lộc “làm phép Trung Tâm Hậu Cai” ngày 2/7/2006. Mặc dầu chưa hoàn chỉnh, nhưng xem ra cũng rất tươm tất và khang trang rộng rải. Trong nghi thức làm phép nhà, Huynh Jean Ba, Huynh trưởng cộng đoàn Trung Tâm Cai&Hậu Cai, đọc lời nguyện : “Lạy Chúa, Đó là công việc của Chúa” rồi treo hình thánh giá lên tường giữa của phòng chính. Thật cảm động và phó thác...

Trong buổi họp toàn bộ ban điều hành và nhân viên của Trung Tâm, tôi ngỏ ý và khuyến khích nên có 2 phòng nho nhỏ thật ấm cúng và trang hoàng đơn giản nhưng trang nghiêm: 1 phòng dành cho người công giáo và 1 phòng dành cho người phật giáo; mỗi phòng trưng bày vài bức tượng tôn giáo liên hệ; hoặc vì lý do chính trị xã hội không cho phép, nên có một phòng gọi là “Phòng Tâm Linh” trang trí thật đơn giản trang nghiêm để các học viên thuộc bất kỳ tôn giáo nào cũng có thể lai vãng trong thinh lặng, trầm tư suy niệm. Ban điều hành nên khuyến khích các học viên đến ngồi “nghỉ” trong phòng đó, dù chỉ ngồi một mình trong thinh lặng một vài phút... Các học viên nên tập luyện từ từ lắng động tâm hồn, kéo dài giờ suy tư.

Ngày 15 tháng 8, toàn bộ ban điều hành, nhân viên và học viên dâng Trung Tâm Cai&Hậu Cai lên Mẹ Maria, Người Mẹ nhân hiền hằng thương đến đoàn con của Mẹ, nhất là những đứa con cần tình thương yêu che chở của Mẹ. Ngày Lễ Mẹ Maria Hồn Xác Lên Trời được chọn làm “Ngày Truyền Thống” của Trung Tâm. Để biểu hiện sự “không phân biệt tôn giáo”, ban điều hành cho xây dựng hai hang đá: Hang Đá Lộ Đức và hang đá Bà Quan Âm. Ngày Lễ Vu Lan (Rằm tháng Bảy âm lịch) tất cả Trung Tâm đến hang đá tưởng niệm công ơn Cha Mẹ.

Mùa hè năm 2007, Huynh giám tỉnh Tân và tôi đến thăm Trung Tâm. Trong dịp này tôi nói chuyện với các em vừa “cai” xong, và đang điều trị dưỡng sức. Các em học viên tâm sự:

“Em đã qua 3,4 trung tâm cai nghiện rồi. Em đã bị đối xử...
không phải em không dám nói, nhưng em không muốn nói nữa. Nhưng ở trung tâm này em thấy em được đối xử như một con người, như một người em bị bệnh được các anh thông cảm, đón nhận, chăm sóc với tình thương chân thành...”
Tôi chia sẻ với các em về sự “ba chìm bảy nổi chín cái long đong” của đời tôi, và khuyến khích các em tin vào Tình Người:
. tình người Mẹ đối với con cái,
. tình người Cha lo cho con cái,
. tình Anh Chị Em dành cho nhau,
. tình bạn bè thân hữu - bạn bè thân hữu tốt - biết để ý chăm sóc và khuyến khích nhau làm điều tốt. Như cha ông thường nói: “Chọn bạn mà chơi!”
Tôi không quên trình bày những ngang trái, xung đột, vấp ngã của một đời người, và khuyến khích mỗi em nên dành mỗi ngày vài phút, một mình ngồi trong “Phòng Tâm Linh”. “Không cần lâm râm : ‘lạy Cha chúng con...’, cũng không cần tụng niệm ‘nam mô A-di-đà...’ Cứ ngồi nhìn vào Thánh Giá, nhìn gương mặt đức Maria, nhìn gương mặt đức Bà Quan Âm... Thời gian kéo càng dài càng tốt, càng lâu càng hay... Đời sống thật nhiệm lạ, rất dẹp, rất đáng sống, vẫn đáng sống... các em à!”
Điều đáng lưu tâm là trong số các em học viên tuổi từ 20 đến 40, có một em là bác sĩ, một em là kỹ sư, một em là giáo sư. Ngoại trừ em trẻ nhất (20 tuổi), tất cả đã có gia đình. Có em đã “cai” 3, 4 lần hay hơn nữa; có em chỉ mới lần đầu tiên. Có em đã ở trung tâm này 5 tháng, có em 3 tháng, có em mới vài tuần. Tất cả đều mong sớm bình phục để trở về nhà.
Tôi hỏi các em đã phải “cai” 3, 4 lần hay hơn nữa: “Em có thể cho biết cảm giác của em trong mỗi lần cai không?” Có em trả lời: “Kinh khủng lắm anh à!...” Thấy em lưỡng lự, tôi không muốn hỏi thêm chi tiết. Các em khác đồng tình bằng những cái lắc đầu kinh sợ. Tôi hỏi: “Sau khi cai và về gia đình, điều gì làm em vấp phải rồi lại đi cai để chịu đau khổ kinh hoàng trong khi cai?” Các em không trả lời trực tiếp, mà chỉ lắc đầu...

***

Sau ngày Hội Ngộ La San 8/8/2008 tại Mai Thôn, tôi có dịp đi Xuân Lộc thăm Trung Tâm Cai&Hậu Cai. Trung Tâm “xuống cấp” thấy rõ. Được biết các Huynh Đệ La-Việt tạm thời lánh mặt vì chính quyền địa phương “tố cáo” Trung Tâm này là “một giáo xứ trá hình(!)” Thêm vào đó, chi phí sinh hoạt quá cao mà sự đóng góp của các học viên thì không đáng kể. Hiện tại chỉ có 6, 7 em vừa “cai” xong, và một em mới 18 tuổi đang trong tuần “cai”. Tôi đến phòng biệt lập thăm em. Vừa gặp thấy Huynh Jean Ba em đã khóc lóc năn nỉ: “Xin Frère cho em về nhà...” Huynh Ba an ủi khích lệ tinh thần.

Với tình trạng “xuống cấp” như vậy, không biết Trung Tâm Cai&Hậu Cai cầm cự được bao lâu? Tôi thở dài ngao ngán và chỉ biết phó thác vào Chúa Quan Phòng với Mẹ Maria. Opus Tuum, Domine! Lạy Chúa, đó là việc của Chúa!