Mùa Giáng Sinh năm 1986, nhóm cựu đệ tử gồm Đặng Kim Quang,
Nguyễn Ngọc Sinh, v.v... liên lạc với một số cựu học sinh cùng hệ thống giáo dục
La San tại Việt Nam trước 75, và khích lệ nhau để bàn thảo tổ chức một cuộc họp
mặt các Anh Chị Em La San tị nạn chính trị trong vùng Santa Ana. Cơ hội đến: anh
Trần Quốc Bảo, một cựu học sinh La San Mossard Thủ Đức, quen biết hầu hết các ca
sĩ nhạc sĩ vang danh một thời tại Saigon trước 75, và hiện đang là những ca sĩ
nhạc sĩ “nóng” giữa cộng đồng Việt Nam tại Quận Cam (Orange County). Anh Bảo
nguyên là MC cho nhiều buổi tŕnh diễn văn nghệ, và là chủ nhiệm nguyệt san rất
phổ biến, “Thế Giới Nghệ Sĩ”.
Buổi họp mặt được định vào ngày 27/12/1986. V́ là lần đầu tiên họp mặt Anh Chị
Em La San - cựu học sinh và thân hữu - trên đất khách quê người, nên ban tổ chức
dự định mượn một hội trường vừa đủ cho Anh Chị Em đă từng liên lạc với nhau
trong khoảng 10 năm nay. Bước đầu như vậy là quí lắm rồi. Tôi được mời nói
chuyện về “Đời sống của các Frères sau biến cố 75”. Tôi hỏi Huynh Phong: “Một
nhóm cựu học sinh và đệ tử tổ chức Ngày Họp Mặt tại Santa Ana, ‘vous’ có đi
không?” Huynh Phong trả lời: “Không! Họ đâu có mời ‘moi’ mà đi!”
Tôi bay đến Santa Ana chiều ngày 26/12 và ngủ nghĩ tại nhà em Sinh-Mai. Chiều
hôm sau, Anh Chị Em La San trên dưới 50 người tề tựu tay bắt mặt mừng, cười nói
vui vẻ, mừng ngày hội ngộ sau hơn 10 năm. Điều làm tôi ngạc nhiên không ít và
cũng rất mừng, đó là sự hiện diện của Huynh Fortunat Phong. Tôi vui cười bắt tay,
nói: “Ô Ồ! ‘vous’ đến hồi nào vậy?” Huynh chỉ mỉm cười không trả lời.
Số khá đông tôi chưa quen biết, chưa một lần gặp mặt. Gần phần nửa là đáng tuổi
cha chú; sau màn tŕnh diện, mới biết là xuất thân từ trường Puginier Hà Nội,
trường Pellerin Huế, trường Taberd, v.v... trong những thập niên 30-40. Một số
khác tuổi trung niên, gương mặt rạng rỡ, cười cười nói nói vui nhộn. Tôi cảm
nhận được niềm vui khôn tả qua hai chữ LA SAN mà đâu đâu cũng nghe thốt lên từ
miệng này qua miệng khác. Mối dây thân t́nh LASAN quả thật kỳ diệu và ấm ḷng:
ba thế hệ - thế hệ đàn anh, thế hệ hiện tại, và thế hệ tương lai - như liên kết
với nhau qua mối dây linh thiêng và thân t́nh được tỏ hiện bằng hai chữ LA SAN.
Trong bài nói chuyện, tôi kể lại vài biến cố không may đă xảy ra cho tỉnh ḍng
Saigon, như các trường La San đă phải “tự động dâng hiến”, các hầu hết Frères
“được” gắn ép hỗn danh “mất dạy - vô lương”, đời sống của các Frères nói chung,
của các vị đàn anh tại Mai Thôn nói riêng, v.v... Phần đặt câu hỏi/trả lời, tôi
thích thú nhận thấy hầu hết các câu hỏi quy về Frère này Frère khác: “hiện nay
ra sao?”, “ở đâu?, “c̣n hay mất hay đă hồi tục?”, “các Frères ở quê nhà làm sao
mà sinh sống?”, v.v...
Buổi họp mặt kết thúc với kỳ vọng “có một cuộc họp mặt tương tự vào năm tới, quy
mô hơn, phổ biến rộng răi hơn để mời gọi Anh Chị Em cựu học sinh và thân hữu La
San đông đủ hơn...” Được biết, anh Trần Quốc Bảo là cựu học sinh của Huynh Bosco
Bắc tại trường La San Mossard Thủ Đức. Huynh Bosco Bắc đă truyền nghề “yêu thích
nhạc”, cách riêng đàn accordéon, nên anh Bảo đă thực hiện điều mơ ước làm “nghệ
sĩ ca nhạc” qua việc t́nh nguyện làm M.C. cho các buổi tŕnh diễn văn nghệ, và
phát hành tập san “Thế Giới Nghệ Sĩ” để giới thiệu các ca nhạc sĩ đă từng vang
danh một thời hoặc ca nhạc sĩ mới. V́ thế mọi người đồng tâm mời anh Trần Quốc
Bảo với sự hợp tác của “Nhóm Tinh Thần La San” chuẩn bị cho kỳ họp mặt lần tới.
Anh Bảo vui sướng nhận lời.
***
Ban tổ chức hội ngộ La San lần thứ hai dự định chương tŕnh theo
h́nh thức trẻ trung hơn: thi đấu thể thao - bóng chuyền, bóng rổ, bóng bàn, bóng
tṛn (sau này gọi là bóng đá) trong ngày 28/12/87, và kết thúc bằng cuộc tṛ
chuyện, gặp mặt làm quen trong buổi cơm “tay cầm” vào chiều tối. Xem ra cũng là
ư kiến hay. Một lần nữa, tôi hỏi Huynh Phong: “Năm ngoái ‘vous’ đă đến dự cuộc
họp mặt, năm nay ‘vous’ đi không? Frère Tuân có hẹn gặp gia đ́nh người thân nên
không đi được.” Huynh Phong trả lời: “Chắc là không!”
Tôi liên lạc với Anh Em La San Texas, như anh chị Donatien Nhựt-Tâm, anh Joseph
Hạnh, anh Martin Phước, v.v.... và em Nguyễn Văn Ngưỡng cùng nhóm cựu đệ tử.ở
vùng Houston, Dallas. Mọi người mong muốn tôi đến mừng Chúa Giáng Sinh rồi cùng
đi Santa Ana gặp lại bạn bè thân hữu. Thật là dịp tốt: một công hai chuyện.
Tối 24/12, vọng lễ Giáng Sinh, anh Joseph Hạnh và tôi ngồi trên máy bay từ New
Orleans hướng về Los Angeles. Mừng Vọng Giáng Sinh trên máy bay cũng là một cảm
nghiệm khá ly kỳ. Trên cao nh́n xuống qua khung cửa nhỏ, ánh sáng mờ mờ ảo ảo
cùng khắp một vùng rộng lớn của những đô thị làm tôi liên nghĩ đến đêm Con Thiên
Chúa xuống thế mặc lấy thân phân tạo vật. Không biết các mục đồng ngoại ô thành
Bê Lem có cảm nghĩ ǵ khi bỗng thấy ánh sáng từ trời chiếu tỏa xuống trên họ,
cùng tiếng hát linh thiêng “Vinh Danh Thiên Chúa Trên Trời - B́nh An Dưới Thế
Cho Người Chúa Thương”?
- Sợ hăi? Có thể, v́ những ǵ “siêu vật chất” bỗng lóe hiện hữu h́nh cho những
tạo vật “vật chất” cũng ít nhiều đem lại sự ngạc nhiên kinh hoàng;
- Vui mừng? Chắc chắn, v́ lời loan báo “Tin Vui” kèm theo tiếng hát linh thiêng
thần thánh đem lại sự trấn an vui mừng.
Anh Joseph Hạnh và tôi đến Santa Ana sáng ngày 25/12, ăn mừng Giáng Sinh với các
em đệ tử và cựu học sinh. Nhiều đêm “overnight” vui nhộn, cười nói huyên thuyên.
Sau trận giao hữu bóng chuyền và bóng rổ, anh em trẻ vui cười thoải mái, kể lại
chuyện tranh giải thể thao giữa các lớp, các đội trong liên trường La San trước
75... “Tất cả đă mất hết rồi!” Một em cựu học sinh nói. “Thật đáng tiếc. Không
phải đáng tiếc cho tuổi của thế hệ ḿnh, v́ dù sao ḿnh cũng đă được hấp thụ và
tận hưỡng trong nhiều năm qua biết bao nhiêu là điều tốt lành và thân t́nh của
trường La San; đáng tiếc cho các con em ḿnh, cho thế hệ sau này. Không biết con
em ḿnh có c̣n dịp để hưởng tuổi thơ như ḿnh không?”
Khoảng trên dưới 100 người - nghĩa là gấp đôi lần gặp mặt năm ngoái - quay quần
bên nhau trong buổi ăn tối “tay cầm”. Tôi thêm một lần nữa ngạc nhiên nhưng vui
mừng lại thấy Huynh Phong xuất hiện. “‘Vous’ cũng đến được há? Hay quá!” Huynh
Phong trả lời: “Ừ th́ đến giúp môït tay cho các em cũng vui!”
Trong phần nói chuyện, một vị cao niên bày tỏ ḷng tri ân của anh chị em cựu học
sinh đối với các thầy cô, đặc biệt các Sư Huynh La San đă tận tụy suốt đời chăm
lo nền giáo dục tuổi trẻ “thành thân và thành nhân”, và ngỏ ư “thành lập Hội Cựu
Học Sinh La San...” Anh Joseph hạnh ngồi bên cạnh, nói nhỏ với tôi: “‘Vous’ cẩn
thận về việc ‘lập hội’ nghe. Ở bên này đă có nhiều người lấy danh nghĩa ‘Cựu Học
Sinh La San’ rồi quyên tiền, hô hào, v.v... nặng mùi chính trị. ‘Vous’ khoan lên
tiếng về việc này, đợi một thời gian nữa xem sao...” Tôi gật đầu hiểu ư và suy
nghĩ cách thức đề nghị “thời điểm và h́nh thức thành lập Hội Cựu Học Sinh” sao
cho hợp với ước nguyện của mọi người.
Sau phần cám ơn anh Trần Quốc Bảo và Nhóm tổ chức hai kỳ gặp mặt vừa qua cùng
Anh Chị Em La San đă đến “tay bắt mặt mừng” để sưởi ấm lại TINH THẦN và T̀NH
THÂN La San đă hơn một lần nối kết Anh Chị Em họ La với nhau, tôi nói: “Mối dây
liên kết này cần được ngày càng mở rộng đón nhận nhiều Anh Chị Em và thân hữu La
San hơn. Mở rộng để đón chào nhưng thắt chặt hơn cho ‘Ngọn Lửa La San’ luôn được
thắp sáng trong ḷng chúng ta. Mời Anh Chị Em suy nghĩ và góp ư về phương thức
chúng ta có thể làm để thực hiện được điều này.”
Nhiều ư kiến tích cực hưởng ứng được nêu lên. Và cuối cùng, mọi người đồng t́nh
“Có thời gian chuẩn bị cho cuộc họp mặt kỳ tới, dưới một mô h́nh khác như Văn
Nghệ Ca Nhạc gom tụ nhiều ca nhạc sĩ danh tiếng, v.v...” Buổi họp mặt kỳ tới
được đề nghị với chủ đề: “La San Hội Ngộ - Ngày Nhớ Ơn Thầy” và mời tất cả các
Sư Huynh và thầy cô các trường La San tại Việt Nam cùng đến tham dự.
***
Trở về lại Philadelphia, tôi nói với Huynh Phong: “‘Moi’ thấy
cộng đồng người Việt nói chung, Anh Chị Em La-Việt nói riêng, ở California rất
đông. Có thể đông hơn tại Philadelphia này và chắc chắn đông hơn vùng Paris rất
nhiều. Tinh thần dân tộc và tâm t́nh La San của họ cũng thật đáng quí trọng. Sau
hai lần họp mặt Anh Chị Em La-Việt, ‘moi’ có ư nghĩ này chia sẻ với ‘vous’: Nếu
‘vous’ về California lập một cộng đoàn La-Việt, và ‘moi’ trở lại Paris tiếp tục
ALDER mà các vị đàn anh Pierre và Adrien đă lập và đang hoạt động tốt, th́ ‘moi’
thấy rất có lợi cho Anh Em La San ḿnh bên quê nhà. Bên này, California, và bên
kia, Paris, hai cộng đoàn La-Việt tiếp tay nhau để góp phần tích cực và thiết
thực yểm trợ cho Tỉnh Ḍng Mẹ Saigon th́... hết sẩy!”
Huynh Phong trả lời: “Khó lắm ‘vous’ ơi! ‘Moi’ đă có kinh nghiệm với cộng đoàn
La-Việt tại West Catholic, Philadelphia này trước khi ‘vous’ qua đây.” Tôi hỏi:
“Ủa? Trước kia đă có cộng đoàn các Frères Việt Nam tại đây sao?” Huynh Phong hơi
buồn trả lời: “Phải! Hồi đó có các Frères Tuân, Long (Đại Hàn), Généreux Nhơn,
Chung và ‘moi’ cùng vài em đệ tử như Bùi Quang Tú, cựu đệ tử của ‘vous’ năm
74-75. Nhưng một thời gian rồi cộng đoàn tan rả, và Frère Généreux Nhơn đi New
Orleans, Frère Chung đi Calvert Hall, Frere Long (Đại Hàn) hồi tục rồi đi
Louisiana; các em đệ tử về gia đ́nh; c̣n lại Frère Tuân và ‘moi’ nhập vào cộng
đoàn Mỹ West Catholic như ‘vous’ thấy bây giờ."
|
Tuy nhiên Huynh Đệ La-Việt tại Mỹ liên lạc với nhau thường xuyên
hơn. Thêm vào đó, dư âm hai lần họp mặt thân t́nh của Anh Chị Em La
San tại Quận Cam có ảnh hưởng tốt đẹp và tích cực đến các Anh Chị Em
La San tại các địa phương khác. Mối dây liên kết nhờ đó mà mở rộng. Anh Chị Em La San vùng Arlington, Virginia&Washington DC, qua lời kêu gọi và cổ động của anh Alphonse Vũ Trần Thành (ex- Jean Marie, đoàn “Tôn Huynh Tổng Quyền Nicet Joseph”) họp mặt tại giáo xứ các thánh Tử Đạo Việt Nam. Tất cả các Huynh Đệ La-Việt vùng East Cost được mời tham dự. Cuộc họp mặt đầu tiên này khai mở cho việc thành lập Hội Ái Hữu Cựu Học Sinh Vùng Viginia&Hoa Thịnh Đốn. Huynh Joseph Ninh, phân khoa trưởng Computer Science và dạy ở trường đại học Lewis University, Chicago, thường xuyên liên lạc và hội họp với Anh Chị Em La San trong vùng, như anh Chuộng, anh Mai (Râu), v.v... Huynh Ninh muốn tổ chức mừng thánh tổ phụ La San, quan thầy các nhà giáo, ngày 15/5/1988 và mời các Huynh Đệ đồng môn cùng các Anh Chị Em La San khắp nơi đến “sưởi ấm t́nh thân La San”. |
Có thể tinh thần ngày họp mặt Anh Chị Em La San tại vùng
Virginia&Hoa Thịnh Đốn làm Huynh Phong bắt đầu để ư hơn lời đề nghị của tôi “Mở
một cộng đoàn La-Việt tại California”, nên Huynh Phong hăng hái tiếp tay với
Huynh Ninh mời gọi các Huynh Đệ đến Chicago. Kết quả thật khả quan: 9 Anh Em La-Việt
quay quần vui chơi giải trí bên nhau, gồm có các Huynh Bonnard Bá, Raphael Đĩnh,
Cosmes Tuân, Généreux Nhơn, Fortunat Phong, John Mai Trọng, Jean Chung, Joseph
Ninh và Valéry An. Quả đúng như tôi phỏng đoán, Huynh Phong bàn chuyện cùng
Huynh Đệ về “Dư Án California”. Lẽ tất nhiên tôi ủng hộ ngay. Vấn đề là chiêu mộ
nhân sự và cần sự đồng t́nh chấp thuận của nhiều Huynh giám tỉnh liên hệ. Cần có
thời gian suy tính, bàn thảo, kế hoạch... Huynh Phong chịu trách nhiệm vận động
Huynh Đệ, liên lạc thư từ, điện thoại, v.v... và nhất là soạn thảo “Dự Án”.
Cũng trong dịp này, Huynh Joseph Ninh dẫn tôi đi xin Social Security Card. Nhờ
khéo léo và uy tín của Huynh Joseph trong vùng Chicago, tôi được cấp thẻ an sinh
xă hội. Điểm đáng mừng là trên thẻ an sinh không có khuôn chữ NOT FOR WORKING,
nghĩa là tôi có quyền làm việc và lănh lương cách hợp pháp.