Khoảng 1 giờ trưa ngày 3/1/1978, cộng đoàn Lasan Mossard Thủ Đức được ông trưởng ty công an dẫn theo 2 molotova đầy nhóc công an trang bị súng ống tận răng “thăm viếng” lần thứ hai. Vừa bước xuống cầu thang đến gặp phái đoàn, tôi nhận ra ngay ông trưởng ty công an chính là Năm Thu, người dẫn thêm 4 tùy tùng đến thăm viếng Đệ Tử Viện lần thứ nhất vào đầu tháng 5, 1975. Một lúc sau còn thêm 3 chiếc Jeep chở đầy công an mặc thường phục đến.

- Tôi muốn thăm bác Đào được không?
- Dạ, xin mời vào phòng khách để tôi lên mời bề trên Đào xuống.
- Không cần phòng khách. Tôi muốn lên, phòng... ở đâu?

Bốn công an mặc thường phục đi xe LaDalat chia làm hai nhóm: 2 người cùng đi với ông trưởng ty lên tận phòng Huynh Đào, hai người đi theo tôi. Một trong hai hỏi tôi:
- Anh Hồng đâu rồi?
- Frère Hồng đi thủy lợi.
- Thủy lợi chỗ nào?
- Tôi không biết.

Hắn nhìn tôi soi mói, hỏi tiếp:
- Có Anh Thắng ở nhà không?
- Không, nghe đâu “Frère” Thắng đi Saigon tìm việc làm.
- Saigon, mà ở đâu?
- Tôi không rõ lắm!
- Vậy thì lên xe, đi dẫn đường tìm Anh Thắng.

Một người ra xe làm tài xế, một công an áo vàng mang súng lên xe, tôi cũng lên xe. Công an tài xế hỏi tôi:
- ở quận mấy? đường nào?
- Tôi đã nói là tôi không biết rõ.

Hắn hầm hừ nhìn tôi, tắt máy xe, lôi tôi xuống xe văng tục: “... vậy thì đi làm chi?” rồi đẩy tôi qua phía tên công an có thể là trưởng nhóm.

Hắn nhìn tôi, có vẻ cố nén sự tức giận rồi hỏi:
- Anh Hiển đi đâu?
- Cố Hiển thì chắc là nằm nghỉ bệnh trong phòng, còn Hiển Francois thì không còn ở đây nữa. [Trong đầu tôi hiện ra 3 Hiển: cố Hiển chắc ở trong phòng, Huynh Francois Hiển thì đã hồi tục từ lâu, còn “Rémy” Hiển, bạn thân của tôi tuy đã lập gia đình ở Phước Tường Phát, nhưng vẫn còn liên lạc mật thiết với tôi và Huynh Đệ Lasan. Mắt mớ chi mà chỉ chỗ ở của Hiển “Rémy”?]
- Phòng của Anh Hồng đâu?

Tôi dẫn nhóm khoảng chừng 7 tên công an lên cầu thang đến phòng Huynh Hồng. Ngay trên đầu cầu thang là một phòng nhỏ, sâu trong phòng nhỏ là 2 nhà vệ sinh, phần trước có một khoảng trống cất chứa dụng cụ cắm trại và vật dụng linh tinh. Vừa lên bậc cấp cuối cùng, một tên công an la lớn: “Trời đất! tụi nó cất cờ nước trong cầu tiêu!” Tôi đáp ngay: “Đây là phòng kho nhỏ để cất các vật dụng mà!...” Một tên khác nói: “Như vậy thì tụi bây treo cờ nước từ trong cầu tiêu ra phải không?” Tôi ừm ừm đáp: “... đâu có!” nhưng lòng thì nhủ thầm: “chứ còn treo đâu nữa!”. Tưởng câu chuyện trôi qua, nhưng không ngờ một tên công an mở rộng cửa các nhà vệ sinh phía trong, để lộ 2 bàn cầu trắng sạch sẽ, rồi bắt tôi đứng mé cửa ngoài, tay cầm một góc cờ đỏ sao vàng, và... chụp hình!

Cửa phòng Huynh Hồng khoá. Tôi bảo: “Tôi không có chìa khoá phòng”. Một tên công an đem theo dụng cụ hành nghề, lấy kéo cắt cỏ nạy cửa phòng, tôi phản đối: “Làm như vậy thì hư cả ổ khoá lẫn cửa!”, nhưng một tên xem ra như trưởng nhóm trả lời: “Nếu hư hại điều gì thì chúng tôi sẽ hoàn trả lại”. Vừa vào phòng Huynh Hồng, một tên công an văng tục kêu to: “... đầu đạn M79 mà cưa vỏ bao sắt để lồi ra li ti miểng đạn trông ghê tợn!” Mấy ông công an lục soát hết mọi ngõ ngách trong phòng: tủ quấn áo, tủ sách, v.v... Tôi thầm nghĩ “chắc mấy ông đang làm tình làm tội phòng Huynh Đào như vậy!”

Trong khi lục soát tủ sách, lòng tôi đánh loto không thể tả: quyển tự điển Larousse dày cộm trong đó có súng Browning. May quá, mấy ông công an không mở ra xem. Tôi chưa kịp mừng thầm, tên công an trưởng nhóm hỏi: “Trong nhà dòng hiện nay có máy in ronéo không?” Tôi nhanh nhẹn trả lời “Không” vì biết chắc chắn “máy chữ đã đem chôn giấu và máy ronéo đã được dòng Phanxicô mượn” theo lời của Huynh Hồng kể lại sự việc em Tiến bị bắt. Tên công an bắt tôi viết trên một mảnh giấy: “Hiện nay trong nhà dòng không có máy in ronéo, ngày 3 tháng 1 năm 1978. Ký tên”

Đang đứng nhìn tốp công an lục soát phòng Huynh Hồng, ông trưởng công an từ bên phòng Huynh Đào đến gọi:
- Anh An đâu? Đến đây!
Tôi bước vào phòng tắm tập thể của các em Đệ Tử. Ông công an trưởng hỏi:
- Có biết trong phòng “thằng” Đào có gì không?
- Bề Trên Đào...
- “Bề trên” của “mầy” chứ đâu phải bề trên của “tao”?...
- Bề trên Đào bảo quản mọi việc trong nhà, nên có nhiều sách tập viết, thức ăn đồ hộp...
- Ba cái đồ đó thì nói làm gì!

Ông ta dí trước mặt tôi một tờ giấy trắng xếp làm tư, hất hàm hỏi: “Có biết tờ giấy này là gì không?” Tôi đưa tay định lấy tờ giấy, ông ta rút lại. Tôi trả lời: “Không biết!” Ông chìa một mặt giấy có chằng chịt chữ viết tay, tôi đọc nhanh: “Tôi xác nhận tờ giấy này nằm trong hộc bàn của tôi. Ký tên: Đào” Ông trưởng công an hỏi:
- Có nhận ra chữ viết và chữ ký tên của ai không?
- Của Bề Trên Đào
- Có biết trong giấy này có gì không?

Tôi lắc đầu trả lời: “Không!” Mặt ông công an đanh lại, hằng học nói: “Không biết thì đứng đó suy nghĩ 5 phút” rồi ra hiệu cho 2 tên công an đứng trước mặt và sau lưng tôi, cầm súng canh giữ, rồi bỏ đi vào phòng Huynh Đào.

“Đứng nghiêm” giữa hai mũi súng, lòng tôi xôn xao lo âu khó tả. Tôi nhớ lại những lần tôi bị các thầy, các Huynh phạt đứng “piquet” cũng như những lần tôi đã phạt các em đệ tử đứng piquet... tất nhiên trong những khung cảnh và bầu khí hoàn toàn khác hẳn, để tự trấn an. Khỏi cần suy nghĩ nội dung của mãnh giấy trắng, vấn đề là làm sao đối đáp với công quyền về chuyện này. Chợt nhớ tới Lời Thầy chí thánh: “Anh Em đừng sợ phải nói gì, đối đáp điều gì khi phải đương đầu với công quyền...” và cảm thấy an tâm hơn.

Khoảng 5 phút sau, ông công an trưởng đến, hỏi: “Đã suy nghĩ điều gì chưa? Có biết trong tờ giấy này viết điều gì chưa?” Tôi vẫn lắc đầu, trả lời: “Không biết!” Ông công an lớn giọng: “Tờ truyền đơn! Đồ phản động!” Rồi trước khi bỏ đi, ông bảo tôi tiếp tục đến lục soát phòng Huynh Hồng. Tốp công an mở tất cả các hộc tủ, ngỏ ngách trong phòng, nhưng không tìm thấy gì là phản động.

Trưởng tốp bảo tôi đến phòng Huynh Thắng (Khều). Cũng cách thức như đã phá mở cửa phòng Huynh Hồng, tốp công an lục soát thật kỹ, nhưng cũng chẳng tìm được vật chứng phản động nào.

Đến phòng ngủ chung của các em Đệ Tử, tốp công an lục soát tủ áo quần, mở các ngăn tủ sách... Một tên công an chỉ đống sách nghiên cứu chủ nghĩa cộng sản trên một tủ, cầm lên cuốn “Duy Vật Biện Chứng” của Các-Mác, lớn tiếng nói: “Coi đây! tụi nó nghiên cứu sách tập của chúng ta để chống đối chúng ta!”

Cuối cùng cũng chẳng tìm ra được một dấu vết nào... phản động cả. Xuống tầng lầu một, tiếp tục như vậy cho các phòng Huynh Điệp, Huynh Phúc. Cũng chẳng tìm được một vật chứng nào khả nghi. Trên đường đến lục soát phòng tôi, Huynh trưởng Ánh đi đến giữa 2 tên công an canh gác, trong bộ đồ pyjama với gương mặt bơ phờ mệt mỏi - vì Huynh trưởng Ánh bị bệnh cảm cúm gần một tuần nay. Huynh Ánh hỏi tôi: “Chuyện gì xảy ra vậy An?” Thì ra còn một tốp công an khác đang lục soát khu vực tu viện bên kia trường Mossard. Tôi nhìn Huynh trưởng lòng xót xa. Đang bệnh cảm cúm khá nặng mà phải đón tiếp một cuộc viếng thăm bất ngờ không ai muốn! Tôi bình tĩnh hỏi lại: “Bề trên thấy khá lại chưa? Không biết tại sao mấy ông đến lục soát nhà như vậy!” Hai tên công an dẫn độ Huynh trưởng Ánh đi đâu không biết.

Vào phòng tôi lục soát, cũng kỹ càng không để sót một góc cạnh nào. Một tên công đòi mở thùng haut-parleur nghe nhạc, tưởng rằng có dấu vật chứng gì phản động. Thoạt đầu tôi khuyên “không nên”, nhưng càng khuyên càng gây sự nghi ngờ, tên công an lấy lưỡi lê cạy thùng ra làm đứt giây điện chằng chịt bên trong thùng, hỏng luôn cả bộ âm thanh nghe nhạc.

Tên công an trưởng nhóm phát hiện trong tủ áo cây búa tomahawk, liền hô hoán: “dụng cụ giết người!” rồi ghi vào biên bản: “tích trữ dụng cụ giết người!” Tôi phản đối: “đây là dụng cụ đi khai phá của hướng đạo sinh, cái gì mà dụng cụ giết người?” Ông ta lớn tiếng: “Búa này không thể giết người sao?” Tôi đáp trả: “Ông cũng có thể giết người bằng một cây tăm vậy!” Ông ta tức giận nhìn tôi, không nói lời nào nhưng “điều ta đã ghi là đã ghi!” Cuối cùng cũng chẳng tìm thấy một vật chứng phản động nào. Lục soát hết các phòng riêng, công an tụ tập tất cả dưới sân bóng rổ. Lúc đó khoảng 5giờ chiều. Xuống cầu thang, tôi giật mình thấy hai đứa cháu Châu, Thành đứng tụ tập dưới gốc cây hoa móng bò. [Các em đệ tử và hai đứa cháu của tôi đã bị bắt giữ từ sáng tại trường học. Không biết vì lý do nào mà họ đưa hai cháu này về lại, trong khi các em khác bị nhốt ở đâu?] Huynh trưởng Ánh đã thay bộ đồ khác cùng Huynh niên trưởng Etienne và cố Hiển cũng đứng đó.

Một chiếc xe Jeep kéo theo remorque “hôi” tất cả những gì “tích trữ” trong phòng Huynh Đào. Nghe đâu đã chạy đi chạy lại trên 5 chuyến. Chúng tôi nhìn nhau, nói chuyện qua ánh mắt, rồi lắc đầu chán nản. Khoảng 5giờ30 chiều, trời đã nhá nhem tối, Huynh Đào bị đẩy lên xe Jeep, một tên công an đưa tay giựt đôi mắt kiếng của Huynh Đào, xe nổ máy và phóng ra khỏi cổng. Không biết đi đâu và cũng có thể là chuyến “làm ăn” cuối cùng. Tên công an trưởng bàn chuyện hay chỉ thị gì đó cho các công an khác, rồi tất cả các Huynh Đệ, hai vị cao niên và hai đứa cháu nhỏ bị dồn vào phòng nhỏ gần lớp học ở tầng dưới, trong khi Huynh trưởng Ánh và tôi thì bị đẩy lên xe Jeep có công an súng ống tận răng hộ tống ra Ty công an huyện Thủ Đức.

***

Lối 3 giờ chiều ngày 3/1/1978, Huynh Hồng đang hăng say “lao động là vinh quang” trong vũng lầy thủy lợi, tiếng réo gọi “ Tên Phạm Quang Hồng, lên văn phòng có chuyện gấp” vang vọng từ những ống loa sắt lấn át cả tiếng cười nói vui vẻ của nhân công. Huynh Hồng vừa lên cổng đã có hai tên công an chỉa mũi súng vào người, hô “đứng nghiêm!” Tên công an thứ ba đến gần, mở trang giấy cầm ở tay, tuyên đọc: “Lệnh bắt!...” Huynh Hồng chỉ nghe được 2 chữ “Lệnh bắt” thì đầu óc quay cuồng, tai lù bù, không còn nghe biết mô tê gì nữa cho đến khi tên công an đến còng hai tay mới vỡ lẽ “lệnh bắt là như vậy!”

Hai công an kè súng hai bên dẫn độ về trại giam Thủ Đức. Bị nhốt vào phòng kín, còng hai tay, cùm hai chân, ngay tại phòng mà em Tiến cùng chịu một khổ hình từ giữa tháng 12/1977.

***

Tan sở lúc 4giờ chiều, từ Công Trình 471, Huynh Phúc tà tà đạp xe về nhà. Vừa vào cổng chính trường Mossard, bị tên công an đứng đợi từ lúc nào chận lại, xét hỏi giấy tờ. Lần đầu tiên bị xét hỏi nên Huynh Phúc thoáng ngạc nhiên, lộ vẻ tức giận đáp cộc lốc : “Tôi về nhà mà cũng bị xét giấy tờ à?” Tên công an nghiêm nghị hỏi: “Anh tên là Phúc?” Huynh Phúc gật đầu. Tên công an liền tóm cổ, còng tay rồi dẫn độ về Đồn Công An số 1 nguyên là trường Âm Nhạc Quân Đội trước 75, ngay trước chợ Thủ Đức; còn chiếc xe đạp tương đối còn mới thì biến đâu mất dạng.

***

Huynh Thắng (Khều) mượn chiếc Honda của bạn “đồng nghiệp tìm mối nước đá”mà tôi đã “bàn giao” lại khi tôi nhận làm “thợ đánh máy” thay chỗ làm của Huynh Thắng. Từ sáng 3/1/78 Huynh Thắng đến nhà anh Thạnh “trao đổi” xe đạp lấy chiếc Honda đi Saigon tìm việc làm. Bôn ba gõ cửa nhà này đến nhà khác ca bài “con cá sống nhờ nước”, nhưng vô hiệu quả vì quả thật con nước lắm lúc như “đổi đời” thăng trầm thất thường; lại nữa những người bạn quen biết may mắn tìm được một chỗ làm là mừng húm, đâu dám giới thiệu cho người khác!

Mãi đến chiều tối, đáng lý Huynh Thắng đến nhà anh Thạnh trả xe Honda lấy lại xe đạp về nhà, Huynh Thắng nghĩ rằng để khỏi làm phiền người bạn thân, cứ đem Honda về nhà, nghĩ tưởng rằng sáng hôm sau đi giao mối nước đá với anh Thạnh, sau chuyến đi giao mối nước đá mỗi sáng, anh Thạnh ghé ngang lấy lại Honda cũng tiện việc cho đôi bên.

Vừa về đến cổng nhà phía Đệ Tử Viện, một tốp 3 người công an sẵn sàng đón chào. “ Xuống xe! Đứng nghiêm!” Một tên công an chiếu đèn pin vào một trang giấy vừa đọc: “ Lệnh bắt. Sở Công An thành phố Hồ Chí Minh ra lệnh bắt Phạm Ngọc Thắng...” Huynh Thắng dáng người mảnh khảnh, tính tình hiền hoà và ưa thích giúp người... nghe hai chữ “Lệnh Bắt” đã muốn té xỉu rồi, nói chi việc nghe tiếp! Sau khi tuyên đọc bản án, tên công an còng tay Huynh Thắng và dẫn ngay vào phòng tối tại trại giam Thủ Đức.

Thấy khuya rồi mà Huynh Thắng chưa về trả Honda, Thạnh bối rối lo nghĩ có chuyện chẳng may xảy ra cho Huynh Thắng. Thạnh đạp xe đến Đệ Tử Viện, thấy công an canh gác cẩn mật lối ra vào, bèn quay đầu trở về kể chuyện cho bà mẹ. Bà mẹ tuy đạo Phật - đúng hơn đạo Ông Bà - nhưng rất hiền lành và nhân đạo. Bà thường hay giúp đỡ bất kỳ ai cần đến, ngay cả những tên công an trẻ tuổi thường hay tâm sự với bà “tiền lương không đủ nuôi sống qua ngày, nên đôi khi ‘làm tiền’ không đúng nhân tâm”. Bà khuyên nhủ nhiều đứa “không nên làm điều thất nhân tâm”, và nhờ đó mà bà quen biết và được nhiều người tín nhiệm. Thạnh xin bà mẹ đến ngay “hiện trường” may ra lấy lại chiếc xe Honda. Quả thật may mắn: chiếc Honda còn đó, chưa bị “làm thịt!” Bà mẹ đi vào cổng, vài tên công an nhận ra bà và Thạnh, khuyên hai mẹ con nên về nhà đừng bén mảng đến đây. Bà mẹ nói thẳng lý do tại sao bà đến đây, và Thạnh đã ung dung vui sướng đem xe Honda ra về; còn chiếc xe đạp của Huynh Thắng thì đành chịu chung số phận như xe đạp của Huynh Phúc.

***

Khi nghe tin trường Lasan bị công an thăm viếng, một số bạn bè và học sinh đi báo tin cho nhau, phân chia “công tác” tìm xem có Huynh nào chưa bị mắc lưới thì mau mau “tẩu vi thượng sách”. Em Mễ (Tây Cơ) nhận trách nhiệm về Saigon báo tin cho Huynh Hà đang về thăm gia đình. Huynh Hà liền đến gặp Huynh giám tỉnh Lucien Quảng vừa để báo tin vừa để tham khảo ý kiến. Huynh giám tỉnh trầm ngâm một lúc rồi khuyên: “rằng thì là... nếu ‘vous’ không làm gì phạm pháp, mà vous chạy trốn thì người ta sẽ nghi ngờ ‘vous’ hơn. Chi bằng... rằng thì là... ‘vous’ về trường Mossard trình diện như không hề biết có chuyện gì xảy ra... người ta... rằng thì là... sẽ thả ‘vous’ ra thôi!”

Trong thâm tâm, Huynh Hà cũng muốn về cộng đoàn Mossard để cùng với Huynh Đệ chia vui sẻ muộn trong tình huống khó khăn này. Nghe lời Huynh giám tỉnh xem ra cũng hợp lý, Huynh Hà đồng ý về với cộng đoàn ngay chiều hôm đó, mặc dù một số thân hữu và học sinh/cựu học sinh - ra điều hiểu biết và kinh nghiệm hơn về cộng sản khuyên điều trái ngược: “Dại chi mà đút đầu vào rọ, nhất là rọ... cộng sản? ‘Bạn có thể tin người cộng sản không?’ Bài học năm 54, đến Tết Mậu Thân, đến Đại Lộ Kinh Hoàng, đến giòng người chạy giặc đầu tháng 4/75 như một con rắn khổng lồ, tất cả những hình ảnh ghê rợn vẫn còn đó... vân vân và vân vân”.

Huynh Hà vào cổng Mossard, có công an đón chào, còng tay đưa thẳng ra Đồn Công An số 1, gặp một số Huynh Đệ ngơ ngác hằng mong tưởng rằng “thoát được con nào hay con nấy!”.

***

Nhóm thân hữu và các em học sinh/cựu học sinh trong ban nhạc tập dợt lễ Giáng Sinh 1997 được tin Huynh Dennis Nhơn đi làm lơ xe đò, chiều tối mới về, bàn tính với nhau chia làm 2 nhóm: nhóm 1 đứng canh ở ngã tư xa lộ-Thủ Đức; nhóm 2 canh chừng từ cầu Gò Dưa đến Cầu Ngang. Nhóm 1 canh chừng xe đò Kinh Tế Mới Bồng Tranh tại ngã tư xa lộ-Thủ Đức từ lúc 5giờ chiều. Trời nhá nhem tối, xe cộ tấp nập đổ hàng và hành khách lên xuống ngay ngã tư, nên Nhóm 1 khó phân biệt và nhận dạng xe của “phe ta”. Có điểm làm cho anh em Nhóm 1 càng lưu tâm để ý: 2 xe công an đậu hai bên xa lộ, không phải để kiểm soát lưu thông, nhưng quan sát các xe đò và hành khách lên xuống.

Gần 8giờ tối, anh em Nhóm 1 lo âu bàn tán: “Hay là Frère Nhơn đã bị ‘tó’ rồi? Hay là...?” Cuối cùng anh em quyết định nhập tăng cường Nhóm 2, hy vọng đón đường Huynh Nhơn từ chợ Thủ Đức đến hai bên cổng chính và cổng sau vào khuôn viên trường Mossard. Khoảng 8giờ rưởi, một chiếc Honda màu đỏ phóng khá nhanh qua cầu Gò Dưa. Đường xá tối om, tương đối ít xe qua lại. Đến gần Phước Tường Phát thì một em học sinh nhận ra hình dáng “Mụ Béo Nhơn” ngồi sau xe, ngoắc tay kêu lớn tiếng như để báo tin cho các bạn đứng canh chừng gần Cầu Ngang. Bác tài Lại cho xe chạy chậm rồi đứng hẳn trước một em học sinh đang giang đôi tay chận lại giữa đường. Em học sinh to nhỏ sát tai “Mụ Béo Nhơn” vài câu ngắn gọn, Huynh Dennis Nhơn chỉ loáng thoáng nghe được hai tiếng “...bị bắt...”. Thế là Huynh Dennis Nhơn nói lớn tiếng với bác tài: “Bác tài đem xe về nhà trước đi nghe!” rồi nhảy xuống xe Honda đi theo một nhóm 3 thân hữu “hộ tống” đến bến đò Thủ Đức-Bình Phước. Để tránh gây chú ý, tất cả các em khác phân tán mỏng, và báo tin cho nhau biết “nên về nhà mình ngay lập tức”.

Chuyến đò cuối từ Thủ Đức qua Bình Phước thường là lối 6giờ chiều. Huynh Nhơn và các bạn do dự và lúng túng không biết làm cách nào chạy càng xa càng tốt ra khỏi khu vực nguy hiểm, Thủ Đức. Tạm trú trong một nhà nào đó ư? - Lỡ tối hôm đó, công an khu vực “viếng thăm” xét hộ khẩu thì làm sao? Bàn đi tính lại, anh em đành chấp nhận giải pháp “canh thức suốt đêm tại khách sạn ‘ngàn sao’ dù cho trời về khuya rất lạnh vào tháng giêng tây lịch.”

Chuyến đò đầu tiên bắt đầu khoảng 5giờ sáng. Ba anh em chân tình tiễn đưa Huynh Nhơn xuống đò, len lỏi giữa số đông bạn bán hàng gồng gánh trực chỉ Bình Phước. Mọi chuyện êm xuôi, an toàn.

Khoảng 10 ngày sau, Huynh Nhơn thay đổi dung mạo: để râu lởm chởm, tóc rối bù, ăn mặc chỉnh tề như mọi người... Saigon. Huynh Nhơn đến gặp Huynh giám tỉnh. Trong khoảng thời gian 10 ngày này, Huynh giám tỉnh đã bị kêu lên “làm việc” nhiều lần hoặc tại văn phòng thẩm tra của trại giam Thủ Đức, hoặc tại văn phòng Ủy Ban Tôn Giáo thành phố, nên biết rõ Huynh Nhơn đã lọt lưới. “Nên mừng hay nên lo?” Huynh giám tỉnh thường tự hỏi như vậy. Nay Huynh Nhơn “tự thú” đến trình diện thì còn gì tốt hơn? Sau một hồi “rằng thì là... ư ư ư...” như thông lệ, Huynh giám tỉnh đi ngay vào vấn đề :
- Tôi đã bị kêu đi làm việc nhiều lần, lần nào người ta cũng hỏi tôi: “Anh Nhơn đâu rồi? Có biết tin tức gì của anh Nhơn không? Nếu ông cố tình che dấu tông tích của anh Nhơn thì...” Tôi trả lời “không biết” thì người ta lại hạch tôi: “Ông là giám tỉnh, là cha trong gia đình mà không biết việc con cái mình làm sao? Trách nhiệm ông đâu?”...
- Thưa bề trên, con biết là bề trên đã gặp quá nhiều chuyện lo cho tỉnh dòng từ đầu năm 75, nay còn phải giải quyết một vấn đề nghiêm trọng nữa do cộng đoàn Mossard gây nên đối với chính quyền.
- Vấn đề không phải ở chỗ đó. “Vous” biết không? vấn đề là... người ta bảo : “Nếu anh Nhơn ra trình diện chính quyền thì họ sẽ thả tất cả những người khác trong cộng đoàn Mossard”...
- Bề trên tin họ sao?

Dù thấy phản ứng của Huynh giám tỉnh vừa ngạc nhiên vừa hơi giận, Huynh Nhơn nói tiếp: “Không phải là con muốn rời bỏ Anh Em con, nhưng bề trên cũng thấy trong hoàn cảnh này con không còn đường lựa chọn. Xin bề trên thông cảm.”

Huynh Nhơn xin hồi tục, “tìm đường cứu nước” càng nhanh càng tốt. Trong một chuyến vượt biển ngay tại cầu Rạch Chiết, các xe “chở gà” đàng trước bị lộ, anh Nhơn ở xe cuối vội nhảy xuống và tẩu thoát kịp thời. Những “con gà... trống” bị nhốt tại trại giam Thủ Đức, 2 người trong nhóm bị nhốt cùng phòng số 4 với tôi! Sau vụ này vài ngày, tôi được tin “rỉ tai qua dấu hiệu” rằng “Frère Prosper Bá bị bắt (?) và bị nhốt đâu đó, hình như trại giam Phan Đăng Lưu”. Thì ra, nhờ các “bạn tù bất đắc dĩ” mà tôi được biết người cậu của anh Nhơn đã lấy tên Bá- theo tên trong hộ khẩu thuộc cộng đoàn Mossard.

Anh Nhơn tiếp tục sống “thoải mái” trong vùng Saigon. Cũng đi buôn gạo “có giấy phép” đàng hoàng, cũng chuyên chở “hàng lậu” (thực phẩm như gạo, thịt heo, trứng vịt...) từ miền Tây về Saigon sinh lợi, v.v.

Mọi chuyện coi như xuông xẻ, chỉ còn chờ đợi ngày lành tháng tốt. Ngày “thiên thời - địa lợi - nhân hoà” đã đến, anh Nhơn đã thành công đến bến tự do. [Cuối năm 1986, tôi gặp lại anh Nhơn tại Kansas City. Khi tôi hỏi về cô tài xế xe LaDalat Minh Hương và “bà mập ú”, anh Nhơn trả lời: “Tôi không còn nhớ gì hết về những sự việc đó, không một ấn tượng gì về tên Minh Hương.” Chúng tôi đi Dallas tìm thăm em Tiến, em cũng chẳng biết mô tê gì về cô Minh Hương và “bà mập ú”. Anh Nhơn chỉ còn nhớ vài giai đoạn “cải trang” để sinh sống, tìm đường vượt biển thất bại hai lần.]

***

Em Dương Hoàng nán thêm một ngày giúp đỡ gia đình thu hoạch hoa màu ruộng đất tại vùng kinh tế mới gần Long Khánh. Chiều tối ngày 3/1/78, em chuẩn bị hành trang để sáng sớm hôm sau về lại Thủ Đức, tiếp tục đi học. Một toán công an vào nhà xét hộ khẩu, tuy có tên trong hộ khẩu - nghĩa là hợp pháp, nhưng em Hoàng vẫn bị công an bắt đi. Đối với gia đình, toán công an này xem rất lạ mặt, chưa ai trong gia đình trông thấy bao giờ.

Em Hoàng bị giải giam ngay lập tức trong trại giam Long Khánh. Bị tra tấn bằng nhiều hình thức như đánh đập bằng cùi chỏ, nện báng súng vào hông, và kẹp còng số 8 sát chặc vào bàn tay, v.v... bảo phải “thành khẩn khai báo mọi sự tai nghe mắt thấy ơ tu viện Mossard”

Em Hoàng đang học lớp 12 trường Phổ Thông Cấp 2&3 Thủ Đức, nhận thức được rằng mình bị bắt chỉ vì “có mặt trong lúc in ronéo tờ truyền đơn”, ngoài ra không còn biết mô tê gì khác thì dù tra tấn đến chết cũng chẳng biết phải khai - dù là khai man giả dối - điều gì nữa. Tuy nhiên, em Hoàng mường tượng được ngay cảnh công an vào Đệ Tử Viện lục xét, bắt giam, và không chừng tra tấn, hành hạ dã man các đồng môn đồng lứa, nhất là các vị vừa là Đàn Anh thân thương vừa là Thầy kính trọng. Nghĩ đến điểm này, em Hoàng bật khóc to tiếng.

Biết làm sao hơn?

[Em Dương Hoàng là người duy nhất trong nhóm cộng đoàn Lasan Mossard bị bắt và giải giam cách biệt các Huynh Đệ và bạn đồng môn. Sau khi được thả tự do - với lời ghi trong lệnh tha mục “lý do bị bắt: liên quan đến vụ án Lasan Mossard Thủ Đức” - em Dương Hoàng đã may mắn thành công “tìm đường cứu nước” và đang định cư tại Canada.]